ادله نَقلی در اثبات حقیقت رنگ

پیش از این گفتیم که نظریات دیگران در مورد رنگ بر این اساس است که رنگ به ذاته حقیقتی ندارد و نور است که باعث ایجاد آن در اجسام میشود و نظر مرحوم محمد کریم خان کرمانی اع نقطه مقابل آن است.

در مطالب پیشین ادله محسوس و عقلی ایشان را در اثبات وجود رنگ بیان کردیم، حال در این پست به ادله نقلی پرداخته و شواهدی از آیات و روایات را ذکر میکنیم.

آیات قرآن مجید در اثبات وجود رنگ:

۱- وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ  ^{سوره روم آیه ۳۰}

۲- أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ.  وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ   ^{سوره فاطر آیه ۲۷}

۳- وَمَا ذَرَأَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً لِقَوْمٍ یَذَّکَّرُونَ    ^{سوره نحل آیه ۱۳}

۴- یُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا    ^{سوره زمر آیه ۲۱}

۵- یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ   ^{سوره نحل آیه ۶۹}

۶- جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا    ^{سوره یس آیه ۸۰}

۷- بَیْضَاءَ لَذَّهٍ لِلشَّارِبِینَ   ^{صافات آیه ۴۶}

و بسیاری دیگر از آیات که به صراحت حقیقتی برای رنگ قائل شده و آن را به اجسام اضافه کرده است.

و اما روایت در این مورد حدیث امام صادق علیه السلام است که به مفضل می فرمایند:

فجعل لکل حاسه محسوساً یعمل فیه، ولکل محسوس حاسه تدرکه. و مع هذا فقد جعلت اشیاء متوسطه بین الحواس و المحسوسات لا یتم الحواس الا بها، کمثل الضیاء و الهواء، فانه لو لم یکن ضیاء یظهر اللون للبصر، لم یکن البصر یدرک اللون. ولو لم یکن هواء یؤدی الصوت الی السمع، لم یکن السمع یدرک الصوت. فهل یخفی علی من صح نظره و اعمل فکره، أن مثل هذا الذی وصفت من تهیئه الحواس و المحسوسات، بعضها یلقی بعضاً، و تهیئه أشیاء أخر بها تتم الحواس، لا یکون الا بعمد و تقدیر من لطیف خبیر.

میبینیم که امام صادق ع سخنی از نبودن رنگ یا ایجاد شدن آن توسط نور نمیزنند بلکه نور را سبب ظهور آن میدانند. و نور را واسطه ای برای ظهور رنگ برای چشم ذکر میکنند، همانطور که مرحوم کرمانی اع توضیح خواهند داد.