معرفت حقیقت نفس

زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه
دانلود مقاله به صورت PDF

در مقدمه کتاب مبارک طریق النجات، مرحوم محمد کریم خان کرمانی اع می فرمایند: در پی نوشتن وعظ و نصیحت هایی نیستند که در سایر کتب اخلاقی ذکر شده، بلکه میخواهند حقیقت نفس را شرح داده و سر اوامر و نواهی انبیاء را ذکر کنند.

چرا که انسان اگر به حقیقت چیزهایی که برایش مضر بوده یا نفع دارد پی ببرد، بالفطره از مضرات حذر کرده و طالب منافع خواهد شد. اما در صورت ندانستن حقیقت ممکن است که ظاهرا تسلیم شود اما یقین نداشته و به آنچه عمل میکند قلبا اکراه دارد.

مرحوم کرمانی اع در اولین مباحث طریق النجات به معرفی نفس می پردازند. و نفس معانی زیادی دارد، اما موضوع بحث ما نفس هایی است که انسان دارای آنها است و عبارت است از : نفس حیوانی ، اماره و نفس ناطقه قدسیه که همان حقیقت انسان یا به عبارتی خود انسان است که از آن به انا یا من تعبیر می آوریم. که اولا به آن از سایر موجودات متمایز شده و ثانیا شیئ ثابتی است که تمامی صفات و افعال و اشخاص به او نسبت داده میشوند.

همان حقیقتی که هر چیز به آن اضافه یا کم شود در او تغییری ایجا نخواهد شد، مانند وقتی که میگوییم مال من، فرزند من، بدن من، مشاعر من الی اخر، و میبینیم در صورت حذف و اضافه هر کدام از این اعراض و اضافات، تغییری در من حاصل نخواهد شد و آن من در جمیع حالات (کودکی و جوانی و پیری و صحت و مرض و غیره…) حضور داشته و دائماً باقی است.

و اگر تغییری در آن ایجاد شود دیگر او نیست. مانند ده اگر یکی اضافه شود ۱۱ میشود و اگر یکی کم شود ۹ است. حقیقت انسان نیز مانند همین است و تمام چیز ها و صفاتی که داراست اعراضی خارجی است که نه از او آغاز شده و نه به او بر میگردند و آن حقیقت از هر چند و چون و جهت و رتبه و زمان و مکان و فعل و انفعالی منزه است. با این حال همین حقیقت است که خطاب قرار میگرد و  عصیان و اطاعت میکند و عذاب و نعمت میبیند.

و در مورد همین حقیقت مبرای از اعراض است که کمیل از امیر المؤمین علیه السلام پرسید، ما الحقیقه؟

حضرت فرمود: الحقیقه کشف سبحات الجلال من غیراشاره.

گفت: زدنی بیانا.

حضرت فرمود: محو الموهوم و صحو المعلوم.

گفت: زدنی بیانا.

حضرت فرمود: هتک الستر لغلبه السّر.

گفت: زدنی بیانا.

حضرت فرمود: جذب الاحدیه لصفه التوحید.

گفت: زدنی بیانا.

حضرت فرمود: نور اشرق من صبح الازل فیلوح على هیاکل التوحید آثاره.

گفت: زدنی بیانا.

حضرت فرمود: اطفء السراج فقد طلع الصبح.

و همچنین احادیث دیگری به این نفس اشاره دارند ازجمله: اعرفکم بنفسه اعرفکم بربه یا من عرف نفسه فقط عرف ربه و همچنین آیاتی از جمله سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم.

در صورتی که به این مبحث علاقه داشته و در پی معرفت حقیقت نفس و آنچه باعث سعد و شقاوت او است هستید، سلسله مطالب طریق النجات را در روز های جمعه دنبال کنید.

منصف

منصف

یک دوستار آل محمد علیهم السلام که سعی بر نگاه منصفانه دارد

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

19 − شش =

وبسایت مکارم الابرار تا اطلاع ثانوی تعطیل میباشد