سیاست – قسمت پنجم: همسرداری

زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۶ دقیقه
دانلود مقاله به صورت PDF

چنانکه در قسمت اول گفته شد، پس از سیاست نفس لازم است که به سیاست منزل بپردازیم و آن عبارت است از تدبیراتی که برای قوام و تعالی خانواده لازم الاجراست و در این خصوص به موارد بسیاری مانند سیاست اعضای خانواده (زن، فرزند)، سیاست اقتصاد خانوده (کسب و جمع و خرج مال) و… میتوان اشاره نمود.

ابتدا اینکه طبق شرع و حکمت، سیاست خانواده باید بدست مرد باشد چرا که سیاست به معنای حاکم نمودن عقل بر امور است و زنان به علت غلبه نفس بر ایشان، توانایی این امر را نخواهند داشت. از این جهت ائمه علیهم السلام ملعون شمرده اند جمعی را که زن مدبر و سائس ایشان باشد و آن را از نشانه های بد آخر الزمان دانسته اند، چنانکه مشهود است.

بنابراین، آنچه در مطالب سیاست منزل اشاره خواهد شد، برای یک مرد و سائس خانواده خواهد بود، و در این مطلب که ابتدای آن هاست به سیاست زوجه خواهیم پرداخت.

اما پیش از آنکه همسری اختیار کرده باشیم و چگونگی سیاست او را بدانیم، خوب است که ابتدا عقل را در انتخاب او بکار بسته و به این وسیله سیاست پس از تزویج را برای خود تسهیل کنیم و همین پیشگیری در تمامی امور اولین سیاست است.

مختصری از آنچه ائمه علیهم السلام در این باره فرموده اند عبارت است از اینکه:

۱- زن بایست کفو مرد باشد و اهم آن کفو بودن از لحاظ ایمان است چنانکه فرموده اند سزاوار است که با زن به جهت دین او ازدواج کنند، نه آنکه در پی مال و جمال او باشند ولو اینکه زن بی دینی باشد، و هر که چنین کند، خداوند از این ازدواج بر او نمی افزاید مگر ذلت و حقارت.

۲- زن باید میل به شوهر خود داشته باشد. از این جهت در ازدواج هایی که با عدم رضایت دختر صورت میگیرد، اگر چه شرعا صحیح دانسته میشود اما عاقبت خوشی نخواهد داشت.

۳- زن از لحاظ سنی ترجیحا کوچکتر از مرد باشد و ازدواج با پیرزن نهی شده.

۴- در امور منزل تدبیر داشته باشد، چرا که تدبیرات کلی منزل بعهده مرد است و تدبیرات جزئیه و آنچه در غیاب مرد میگذرد بر عهده زن میباشد.

۵- از لحاظ جسمی، ترجیحا باکره، زیبا و معتدل باشد (ذکر جزئیات در احادیث شده) چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند بهترین زنان امت من آن است که خوشرو تر و مَهرش کمتر باشد، و همچنین فرزند آور باشد چرا که از اعظم حکمت های ازدواج تداوم نسل است.

۶- از لحاظ رفتار، نظیف، خوش خلق، خنده رو و مهربان باشد. و لجوج و سرکش و فتنه گر نباشد.

۷- از لحاظ منش، نزد غیر با حیا و عفیف باشد، و نزد شوهر بالعکس خود را بیاراید و خود را از او منع نکند.

۸- از لحاظ عشیره در خانواده خوبی پرورش یافته باشد. هم از حیث تربیت خود او و هم امکان ارتباط نیکو با عشیره اش. و همچنین در خانوده خود عزیز بوده و نزد شوهر مطیع و تسلیم باشد، نه مانند کسانی که در خانواده خود ذلیلند و میخواهند که نزد شوهر جبران کرده خود را بزرگ بدارند و مسلط باشند.

آنچه ذکر شد برخی از مواردی است که هنگام انتخاب همسر باید توجه داشت، و برای دانستن جزئیات بیشتر به کتب مربوطه از  احکام و آداب و سنن مراجعه نمایید.

اما پس از انتخاب همسر، هنگام دانستن سیاست هایی است که در قبال او باید اعمال نمود و در این باره نیز مختصری از آنچه ائمه علیهم السلام فرموده اند ذکر میکنم:

۱- توقع بیجا نباید از زن داشت و با توجه به اینکه نفس او غالب بر عقلش می باشد، در هر حال باید با ایشان مدارا و خوشرفتاری نمود و جهالت های ایشان را بخشید و فرموده اند بهترین شما کسی است که با اهل بیت خود بهتر رفتار کند.

۲- فرموده اند که واجب است امر کردن زن به کار صحیح و نهی او از کار منکر، اگر قبول نمود خوب است و گر نه تو وظیفه ات را انجام داده ای.

۳- باید به زن اظهار محبت کرد و بد خلقی ننمود (مانند فحش دادن، کتک زدن و اذیت و آزار)، چنانکه امیرالمؤمنین خطاب به امام حسن علیهما السلام توصیه فرمودند که با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت آسوده و باصفا باشد. اما بیش از حدی که صلاح حالش است نباید اکرام نمود چرا که موجب طغیان او است.

۴- زن را نباید متصدی آنچه از محدوده نفسش خارج است قرار داد و بکار دیگری وا داشت، چنانکه فرموده اند این برای حال ایشان و خوشنودی ایشان و حسن و جمال ایشان بهتر است، زیرا که زن گلی است نه خدمتکار.

۵- نباید امانت داری مال را به ایشان سپرد و تدبیرات امور را به ایشان واگذارد ، چنانکه فرموده اند، مردی که تدبیر او به دست زنش باشد ملعون است.

۶- نباید با زنان رازی گفت چرا که عمدأ یا سهوأ برملا خواهد شد و نباید با ایشان مشورت کرد چنانکه صلاحدید ایشان از روی ضعف و سستی است و نباید اطاعت ایشان را نمود چرا که امر ایشان بر پایه امیال نفسانی است و در تمامی موارد منجر به ندامت خواهد شد و احادیث شدید اللحن تری در این مورد وارد شده و حکمت های بسیاری دارد که تنها به یکی از آنها اشاره داشتم.

۷- زن را باید در خانه، محفوظ و پوشیده نگاه داشت و به این واسطه مانع از رسیدن صدمات به او شد.

۸- غیرت مرد برای زن از ایمان است اما در جایی که شرعاً مشکلی نیست نباید غیرت به خرج داد چرا که موجب بد شدن زن خوب و سالم خواهد شد.

۹- نباید که زن برای کسی، نزد مرد خود شفاعت و واسطه گری کند.

۱۰- تمامی قوّت مردانگی را نباید مصروف او نمود تا ضعف و ناتوانی از مرد خود نبیند.

۱۱- فرموده اند، سزاوار است که مرد خود را برای زن آراسته و خوش هیأت کند.

۱۲- خرج برای اهل و عیال باید متناسب با وسع شخص باشد، یعنی هر گاه خداوند به مرد وسعتی داد، او هم باید بر عیال خود وسعت دهد و ایشان را ضایع ننماید و اگر خداوند کم کرد او هم کم کند و همچنین ادای نفقه (خوراک و پوشاک و مسکن) واجب است و فراهم نمودن تمام و کمال احتیاجات ایشان مستحب.

۱۳-  پیرامون جزئیات نفقه در احادیث فرموده اند که:

۱- یک روز در میان روغن بدهد

۲-سه روز یک بار گوشت بدهد

۳-هر شش ماه رنگ (لوازم آرایش) بدهد

۴- هر سال چهار جامه به زن خود میدهد دو لباس برای زمستان و دو لباس برای تابستان

و همچنین فرموده اند که سزاوار نیست خانه خود را از روغن برای مالیدن به سر و سرکه و روغن زیتون خالی بگذارد و فرموده اند هر میوه‌ای که فراوان شد باید از آن برا عیال خود تهیه کند و چون عید آید باید خوراک بیشتری به آنها بدهد و سزاوار است که مؤمن در زمستان از قوت عیال کم کرده و بر هیزم و وسیله گرم کردن آنها بیفزاید و فرموده اند که در نوع غذا باید به شوق و رغبت اهل و عیال غذا خورد و این نشانه مؤمن است.

۱۴- به جز نفقه، زن حق دارد که در هر چهار شب یک شب هم بستر همسر خود باشد و البته فرموده اند که بر خلاف جوانمردی است که مرد در شهری که زن او در آنجا است، در خانه دیگری بخوابد و برای جماع اقل آن را چهار ماه یک بار فرموده اند.

آنچه ذکر شد تمامی احکام مربوطه نیست و صرفا مواردی را ذکر کردم که در آن جنبه سیاست و تدبیر ایشان لحاظ شده، لذا جهت اطلاعات بیشتر به کتب مربوطه رجوع نمایید و یا از بخش دیدگاه ها سوال خود را مطرح کنید.

منصف

منصف

یک دوستار آل محمد علیهم السلام که سعی بر نگاه منصفانه دارد

۱۵ دیدگاه‌

  1. Avatar نیکو گفت:

    سلام علیکم
    با عرض ادب و احترام
    لطفا خواهشمندم در خصوص عواملی که باعث وجوب طلاق میشوند نیز توضیحاتی مرقوم فرمایید.
    و اینکه شرعا مهریه و نفقه و سایر حقوق به کدام زنان تعلق میگیرد و به کدام تعلق نمیگیرد؟
    و اگر در زمان قبل از عقد خانواده دختر و خود دختر مطالب مکروهی از اخلاقیات و عقاید و ظواهر و مسایل گذشته را پنهان نموده و عیوب او را پرده پوشی کرده و حتی دروغ و خلاف واقع مطالبی گفته باشند، و بعد از عقد مرد بفهمد سرش کلاه رفته است و نتواند تحمل کند، آیا حکم شرعی درباره این مرد و همچنین حکم این زن چیست؟ و آیا چنین عقدی صحیح است؟
    و اگر خانواده ای به خاطر علاقه طبیعی که والدین به فرزندان خود دارند، به نیت کمک در زندگی دخترشان که در ولایت شوهر خود قرار گرفته، دخالتهای زیاد بکنند و دختر را به اموری وادارندکه خلاف میل شوهر اوست، در اینجا حکم این خانواده و حکم این دختر که اطاعت والدین را مقدم بر اطاعت شوهر قرار داده و همچنین حکم شوهر او چیست؟

    با تشکر از لطف شما

    • منصف منصف گفت:

      سلام علیکم و رحمه الله
      پاسخ شما را در چهار بند عرض میکنم:
      ۱- شرعا تنها در صورتی طلاق واجب است که مرد یا زن ناصبی باشد. حالات دیگری نیز شبه این موضوع بیان شده اما بطور دقیق شامل لفظ وجوب طلاق نمیشود، چرا که در بعضی مفارقت حاصل میگردد و شامل حکم طلاق نیست و در بعضی موارد نیز طلاق وجوبی ندارد و در صورت خواست زن حکم به آن میکنند.

      ۲- مهریه به تمامی ازدواج ها تعلق میگیرد اما نفقه تنها مربوط به ازدواج دائم است. در مورد مهریه و نفقه جزئیات بسیاری وجود دارد که باید به کتب فقهی مراجعه کنید و یا اینکه سوال خود را خاص تر کنید.

      ۳- در مورد عیوبی که از مرد پنهان نموده اند و بعد فهمیده، اگر آن عیوب بیماری های خاصی باشد که حکم مفصلی دارد و چون سوال شما پیرامون بیماری نیست بیان نمیکنم،
      امر در مسائل دیگر، اگر زن پیش از آن زانیه بوده (به شرط اثبات) مرد میتواند که زن را برگرداند اما مهر او را در صورت نزدیکی باید بدهد و میتواند مهر را از تدلیس کننده که مثلا والدین زن باشند بگیرد.
      و همچنین در سایر عیوبی که از مرد پنهان داشته اند، اگر پیش از نزدیکی متوجه آن عیب شد میتواند بدون پرداخت مهر زن را برگرداند، و اگر پس از نزدیکی متوجه شد باید مهر را به زن بپردازد و میتواند آن را از کسی که فریب داده بازستاند. و اگر خود زن فریب داده و ولیّ زن از آن عیب خبر نداشته، چیزی بر گردن او نیست و زن را بدون مهر بر میگردانند.
      البته نه هر مسأله پنهانی را میتوان عیب دانست، مثلا پنهان کاری در مورد بکارت دختر تنها منجر به پرداخت کمتر مهریه میشود. یا مواردی مانند اخلاقیات و عقاید و افکار فاسد و امثال آن اگر در دختر بوده و اکنون مبتلی به آن نیست، هیچ لزومی به بازگو کردن گذشته نیست و خداوند ستار العیوب است، و اگر همچنان بر سر مسائل اخلاقی یا اعتقادی اختلاف دارند میتوانند طلاق بگیرند. به هر حال در این مسائل نمیتوان حکم کلی داد و باید مصداق کاملا معلوم باشد.

      ۴- و در مسائل آخری که فرمودید، اگر شما به عنوان زن ماجرا سوال میکنید باید شخصاً راه صحیح را در پیش بگیرید و رضایت شوهر را جلب کنید، و اگر به عنوان مرد ماجرا هستید، در صورت امکان وضعیت را اصلاح کنید و از بزرگتری که مورد قبول هر دو طرف است کمک بخواهید و در بدترین حالت یا میتوانید صبر کنید و یا طلاق دهید. در این مورد مطلب خاصی قابل عرض نیست.

  2. Avatar عبد الحسین گفت:

    سلام دوران اخرالزمان است و مردان متاسفانه مجبور به تحمل بسیاری از ناملایمات هستند و باید از این حق و حقوق چشم بپوشند و صبر نمایند والا راهی جز طلاق وجود ندارد که تبعات بسیار منفی دارد

    • منصف منصف گفت:

      سلام علیکم
      در این مطلب ذکر حقوقی که زن نسبت به مرد دارد را نکرده ایم، بلکه سیاست هایی است که باید مرد عامل به آن باشد تا وضع منزلش مانند عموم مردم آخر الزمان نشود.

  3. Avatar هومن ( أبو خديجة ) گفت:

    بالا ترین فضیلت برای زن خانه نشینی است و اینکه جز برای ضرورت از خانه خارج نشود أم المؤمنین أم سلمه رضی الله عنها از حضرت رسول الله صلى الله علیه و سلم روایت می کند که ایشان فرمودند : خیر مساجد النساء قعر بیوتهن بهترین مسجد زن کنج خانه است و از حضرت أمیر المؤمنین مروی است که فرمودند : أقبح النساء الخرّاجه الولّاجه بدترین زنان آن زنی است که دائما در حال خروج از خانه باشد و در خانه اش آرام نگیرد و در برخی روایات بالاترین درجه تقرب یک زن به خدا آن زمان است که در خانه نشسته است " ما تقربّت امرأه الى ربها بأعظم من قعودها فی بیتها "

  4. Avatar هومن ( أبو خديجة ) گفت:

    الله یسلمک

  5. Avatar عبد الحسین گفت:

    سلام متاسفانه فی زماننا حال اگر مردی بخواهد بدلیل وجود این روایات به مدیریت اهل خانه بپردازد نه تنها موفقیتی نصیب او نمیشود بلکه کار به مشکلات و معضلات عدیده ای میرسد و اتشی به پا میشود که همه خصوص اگر بچه ای وجود داشته باشد در ان میسوزد و فرهنگ موجود و سیستم موجود کاملا مخالف این احادیث عمل میکند

    • منصف منصف گفت:

      سلام علیکم
      سخن شما در خانواده ای قابل وقوع است که مرد پیش از آموختن سیاسات لازم، اصطلاحاً بند را آب داده و اختیار امور خود را به همسرش سپرده و به امر و نهی ایشان راه رفته و …
      معلوم است که در این حال به سختی میتوان زمام امور را دوباره بدست گرفت و حتی اگر زن خیلی بد عادت شده باشد به قول شما منجر به مشکلات میشود.
      اما اگر از همان اول مرد سیاست درستی پیش گرفته باشد و سنگ بنا را درست چیده باشد، تا ثریا هم دیوار راست خواهد بود و طبع اولیه زنان نیز بر همین مبنا است، روحیات و توقعات زنان امروزی از ضعف مردان و عدم سیاست نفسشان به عنوان سائس ایجاد شده.

  6. Avatar هومن ( أبو خديجة ) گفت:

    در جواب آقای عبدالحسین باید به چند نکته اشاره کرد : اولا اینکه تمام این مواردی که جناب منصف بیان کردند درباره مردی است که إبتداءً خودش مقید به شریعت و آداب اسلامی باشد و اول این آداب را بر خودش پیاده کند و الا فاقد الشیء لا یعطیه ثانیا خداوند به اهل ایمان و غیرت هیبت إیمانی عطاء می کند که نه تنها همسر و اولاد بلکه دیگران هم از او حرفشنوی پیدا می کنند من خاف الله أخاف الله منه کل شیء ثالثا از حضرت رسول الله صلى الله علیه و سلم مروی است که فرمودند لا ترفع سوطک عن أهلک و أخفهم فی الله

  7. Avatar هومن ( أبو خديجة ) گفت:

    بله متوجه شدم حق با شماست " قال علی علیه السلام : لیس کل ما یعلم یقال و لا کل ما یقال حضر أهله و لا کل ما حضر أهله حان وقته "

  8. Avatar عبد الحسین گفت:

    سلام اتفاق من مردی را منظورم هست که قصد دارد با اوضاع و شرایط فعل از همان ابتدا تدبیر همسر کند و با چه مشکلات عدید های مواجه میشود شما ظاهرا شرایط زمان و مکان را در نظر نمیگیرید و زنان الان را با زنان قبل یکی میدانید البته من مخالف این سیاستها نیستم حرفم چیز دیگری است زنان امروز را اینهمه تغیرات و تحولات و رسانه و جو حاکم و و و کمتر به حرف مردان و این تدابیر جواب مثبت میدهند البته امر واضح و ملموسی را گفتم که لا یحتاج الی بیان هست و فلسفه وجود حاکمیت معصوم ایجاد زمینه برای یک چنین مواردی هست مزمتهای ذکر شده در مورد زنان اخر الزمان فراموش نشود

    • منصف منصف گفت:

      سلام علیکم
      خداوند میفرماید الخبیثٰات للخبیثین و الخبیثون للخبیثٰات و الطیبٰات للطیبین و الطیبون للطیبٰات أولٰئک مبرون ممٰا یقولون لهم مغفره و رزق کریم.
      مطمئناً زنان خوب همیشه هستند و شما در طلب ایشان باشید نه عموم زنان آخر الزمان.
      وفقکم الله

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

هفده − 1 =

وبسایت مکارم الابرار تا اطلاع ثانوی تعطیل میباشد