شرح حال شیخ احمد احسایی اع – قسمت ششم: کتب و رسائل

زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۷۲ دقیقه
دانلود مقاله به صورت PDF

بیش از صد اثر از مرحوم شیخ احمد احسایی اع موجود بوده و بسیاری از آثار ایشان نیز نابود شده یا در دسترس نیست. از این بین مجموعه ای ۹ جلدی از رساله های ایشان با نام جوامع الکلم در مطبعه الغدیر بصره و مجموعه ای ۲۲ جلدی با نام تراث الشیخ الاوحد در لبنان به چاپ رسیده که مشترکات هر دو دوره در کتابخانه وبسایت در دسترس میباشد.

در ادامه به ذکر کتب و رسالات مرحوم شیخ احمد احسایی میپردازیم، که توسط مرحوم حاج ابوالقاسم خان ابراهیمی ره، در کتاب الفهرست جمع آوری شده است.

فهرست زیر در نه فصل تحت عناوین زیر دسته بندی شده است:

فصل اول : در بیان کتب و رسائل حکمیه الهیه و فضائل

فصل دوم : در بیان کتب و رسائل اعتقادات و رد ایرادات

فصل سوم : در بیان کتب و رسائل سیر و سلوک

فصل چهارم : در بیان کتب و رسائل اصول فقه

فصل پنجم : در بیان کتب و رسائل فقهیه

فصل ششم : در بیان کتب و رسائل تفسیر

فصل هفتم : در بیان کتب و رسائل فلسفه و حکمت عملی

فصل هشتم : در بیان کتب و رسائل ادبیه

فصل نهم : در بیان کتب و رسائل متفرقه

 

فصل اول – در ذکر کتب و رسائل حکمیه الهیه و فضائل

 

(١) رساله – جواب سید ابوالحسن جیلانی مشتمل بر پنج سؤال :

١ – سؤال از حقیقت عقل و روح و نفس و مسمیات آنها و فرق مابین آنها

٢ – سؤال از کیفیت تمایز در عالم ارواح

٣ – آیا نفوس موجودند قبل از ایجاد بدن و خود را ادراک مینمایند یا نه

۴ – سؤال از معنی حدیثی که وارد شده : ان العقل وسط الکل

۵ – سؤال از معنی حدیثی که میفرماید : لیس للنفس الناطقه انبعاث ، و حدیث دیگر که میفرماید : مقرها العلوم الحقیقیه الدینیه ، و جمع بین دو حدیث

 (۲) رساله – در جواب سید ابوالحسن جیلانی اسم سائل در متن کتاب نیست .

از اینکه اگر ایمان و کفر در لوح محفوظ ثبت است پس چرا باید کافر را تکلیف کنند با اینکه معلوم است که ایمان نمیآورد و مطالبی که متعلق باین مسئله است.

 (٣) رساله – جواب سید ابوالقاسم لاهیجانی مشتمل بر سه مسئله :

١ – سؤال از معنی اوعیه ثلثه : سرمد و دهر و زمان ، و لوح محفوظ و لوح محو و اثبات

٢ – سؤال از مسئله بدا و حقیقت اجل محتوم و غیر محتوم

٣ – سؤال از سر چهار بودن ارکان عرش و اینکه این چهار رکن کیانند و چگونه میشود که در روز قیامت هشت نفر حامل داشته باشد

 (۴) رساله اعتباریه

در تحقیق امور اعتباریه که در السنه و افواه علما و حکما جاری میشود و تحقیق اینکه اسماء و صفات الهی از امور اعتباری نیست بلکه اموری هستند متأصله و در این رساله اقوال بعض علما را بعد از لفظ ( قال ) ذکر فرموده‌اند و رد بر آنها را در ذیل لفظ ( اقول ) بیان فرموده‌اند

(۵) رساله بحرانیه

در جواب سید حسین بن سید عبدالقاهر بحرانی که مشتمل بر سؤالاتی چند است از بیان کلام ملا محسن در معنی فناء عبد که مراد فناء ذات است یا فناء جهت بشریت و توجه تام چیست که شرط فناست و موضوعاتی که متعلق باین مطلب است.

(۶) رساله جعفریه

جواب آقا میرزا جعفر نواب مشتمل بر هشت سؤال :

١ – سؤال از حقیقت مکاشفه

٢ – سؤال از حقیقت صلوه و علت تشریع آن و استفسار از اینکه چرا باید خیر موضوع باشد

٣ – استفسار از حدیث : سبقت رحمتی غضبی

۴ – سؤال از تفسیر آیه : ان الله لایغفر ان یشرک به و یغفر ما دون ذلک ، که وجه اختصاص شرک چیست و چرا باید سایر معاصی آمرزیده شود و شرک چنین نباشد

۵ – استفسار از معنی : اللهم صل علی محمد و آله کما صلیت علی ابرهیم و آل ابرهیم

۶ – در میانه مخلوقات چرا انسان باید مخصوص بارسال رسل و انزال کتب باشد

٧ – معنی اینکه فرموده‌اند نبی آخرالزمان صاحب ناقه حمراء است چیست و حقیقت ناقه و حمرتش کدام است

٨ – استفسار از معنی تقوی و اینکه چرا باید اعمال بدون آن قبول نشود

 (۷) رساله حسنیه

در جواب آقا سید حسن خراسانی مشتمل بر سؤالاتی چند از تحقیق علم ازلی و کیفیت آن و استفسار از علوم حادثه و معنی آنها و کیفیت علم باری جل شانه باشیاء و فرق میانه علم ذاتی و حادث

(٨) رساله خطابیه

جواب بعض عارفین مشتمل بر سه سؤال :

١ – گوینده : ایاک نعبد و ایاک نستعین ، که را قصد میکند آیا قصد ذات میکند یا چیز دیگر و نماز غافل چگونه صحیح است و حال آنکه شعور و قصدی ندارد

٢ – استفسار از حدیث : ان الله تجلی لعباده فی کلامه ، و سؤال از شرح معنی حدیث معروف : ان الصادق علیه السلام کان یصلی فی بعض الایام فخر مغشیا علیه ، الی آخر

(٩) رساله رشیدیه

در جواب سؤالات آخوند ملا رشید در فهرست سید ( ملا محمد ملقب برشید ) ثبت شده .

مشتمل بر سه سؤال :

١ – سؤال از اینکه ائمه اطهار (ع‌) از وجود مقیدند یا وجود مطلق و معنی حدیث شریف : ان روح القدس فی جنان الصاقوره ذاق من حدائقنا الباکوره

٢ – سؤال از اینکه حقیقت محمدیه صلوات الله علی صاحبها چگونه نفس مشیت است و اسامی وجود حق مثل ذات بحت و مجهول النعت و عین کافور و ذات ساذج چگونه بر آن حقیقت اطلاق میشود

٣ – سؤال از اینکه ائمه اطهار علیهم السلام چگونه مقامات الله و ذات ظاهره بصفاتند

(١٠) رساله – جواب شیخ رمضان بن ابرهیم مشتمل بر پنج سؤال :

١ – سؤال از پاره اشکالات در فرمایش شیخ مرحوم اعلی الله مقامه در کتاب فوائد در فائده دوازدهم : قلنا هو سبحانه یعلم ما یکون و ما یشاء ان یغیر الی ما شاء فکل طور یمکن ان یکون الممکن علیه فهو یعلم ، الی آخر

٢ – سؤال از وجه جمع بین فرمایش حضرت صادق علیه السلام : فلما احدث الاشیاء و کان المعلوم وقع العلم منه علی المعلوم ، با عبارت صدر حدیث : العلم ذاته و لا معلوم

٣ – سؤال از معنی علم حادث و قدیم و بعض مسائل متعلقه بآن

۴ – سؤال از پاره اعتقادات خود در باب توجه و صفات فعلیه و ذاتیه که آن اعتقادات صحیح است یا نه

۵ – استفسار از راه اختلاف اشیاء که چگونه بعضی شقی شدند و بعضی سعید و وجه باقی اختلافات

(١١) رساله سراجیه

جواب ملا مصطفی شیروانی مشتمل بر چهار سؤال :

١ – سؤال از کیفیت نار غیبی در شعله مرئیه و این که آیا دهن محل مشیت نار است یا نه و استفسار از اینکه استضائه مفعول نار است یا مفعول فعل نار و شعله مرئیه آیا ظهور نار است یا ظهور فعل نار و از مطالبی که متعلق باینهاست

٢ – در اینکه عقل اول و وجود محمد صلی الله علیه و آله آیا این دو اثر مشیتند یا مفعول آن

٣ – سؤال از اینکه اماکن و وجود و وجود محمد (ص‌) بمنزله دهنند یا بمنزله دخان یا بمنزله استضائه

۴ – سؤال از مطابقه ممثل با ممثل له

(١٢) رساله – شرح حدیث رأس‌الجالوت

که از حضرت رضا علیه السلام سؤال کرده : ما الکفر و ما الایمان و ما الکفران و ما الشیطانان ، الخ که بخواهش بعضی مرقوم فرموده‌اند

(١٣) رساله – شرح حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه

در جواب شیخ محمدمهدی استرابادی

(١۴) رساله – شرح حدیث حدوث اسماء

که اول آن این است : ان الله تعالی خلق اسما بالحروف غیر متصوت و باللفظ غیر منطق ، الخ که در جواب شیخ علی بن شیخ صالح بن شیخ یوسف مرقوم فرموده‌اند در جوامع الکلم دو سؤال دیگر هم ضمیمه این رساله چاپ شده که اشتباه است و آنها از رساله ملا کاظم سمنانی است .

(١۵) رساله – شرح حدیث : لولاک لماخلقت الافلاک ،

در جواب سید مال‌الله بن سید محمد خطی

(١۶) رساله شرح الزیاره

در شرح زیارت جامعه کبیره در چهار جلد که در آن جمع بین ظاهر و باطن و شریعت و حقیقت فرموده‌اند و مشتمل است بر فضایل عالیه ائمه اطهار صلوات الله علیهم و اسرار کاینات و بیان حقیقت موجودات و در حقیقت کتابی مثل آن در اسلام تصنیف نشده است و آن را بخواهش سید حسین بن سید محمدقاسم اشکوری گیلانی مرقوم فرموده‌اند

 (١٧) رساله – در شرح زیارت وداع که در آخر زیارت جامعه کبیره است

(١٨) رساله – در شرح عبارت شیخ علی بن عبدالله بن فارس

در جواب سؤالی که شخصی از شیخ محمد بن عبدالله بن فیروز کرده و شیخ مرحوم آن عبارات را شرح فرموده‌اند و اصل سؤال از عقل و آنچه مقابل اوست بوده و در ضمن شرح حروف بیست و هشت‌گانه را فرموده‌اند بطوری که با مراتب تکوین مطابقت نماید و خود شیخ محمد مذکور هم اشعاری در جواب آن سائل گفته که آن اشعار را هم در آخر رساله شرح فرموده‌اند

(١٩) رساله – در شرح عبارات مشکله شیخ علی بن عبدالله بن فارس در علم حروف

(٢٠) رساله شرح فوائد در حکمت

که سابقا مرقوم فرموده و بخواهش آخوند ملا مشهد بعدا شرح فرموده‌اند

(٢١) رساله – در شرح فایده اول از هفت فائده که برساله فوائد ملحق فرموده‌اند در اشاره بکیفیت تکون موجودات

(٢٢) رساله – شرح مشاعر ملاصدرا

که در اصول حقایق ایمان و قواعد حکمت و عرفان نوشته و بخواهش آخوند ملا مشهد شرح فرموده‌اند و در آن بطریقه اهل بیت علیهم السلام در معرفت حقایق اشیاء و ذوات موجودات جاری شده‌اند و در این کتاب قول : بسیط الحقیقه ببساطته کل الاشیاء ، را مشروحا ابطال فرموده‌اند

(٢٣) رساله – شرح رساله علمیه ملا محسن فیض در حقیقت علم خداوند

که بخواهش میرزا باقر نواب مرقوم فرموده‌اند

(٢۴) رساله – جواب شیخ عبدالله بن مبارک قطیفی

در معنی قدر در افعال عباد و بیان اشاره بمنزله بین منزلتین و بیان سبب

(ملحق‌) رساله – در جواب آخوند ملا علی

از مسائلی حکمیه درباره قیامت و عود و فناء دنیا

(٢۵) فائده مختصره در کیفیت تعلق علم خداوند بمعلومات و فائده عجیبی است

(٢۶)فائده – در بیان وجودات ثلثه وجود حق و وجود مطلق و وجود مقید

(٢٧) فائده – در حروف نورانیه و ظلمانیه و موازین حروف

(٢٨) فوائد ثمانیه

در استدلال از کتاب عزیز و از عالم کبیر بطریق کشف و تأویل بر پاره از مسائل که عارفین را ضرور است در طریق کشف و تأویل مستفاد از نفس و قرآن مشتمل بر هشت فائده بشرح زیر :

١ – در وجود خیر

٢ – در مراتب نعیم

٣ – در حالات مقربین و عصمت انبیاء

۴ – در ذات و صفت الوهیت خداوند

۵ – در اینکه کارهای خوب و بد صور ثواب و عقابند

۶ – در موازین قسط در روز قیامت

٧ – در اینکه پیغمبران جن از آنها هستند یا نه

٨ – در علم خداوند

(٢٩) فوائد – که بعد از مراجعت از اصفهان به یزد مرقوم فرموده‌اند

مشتمل است بر دوازده فائده بشرح زیر :

١ – در ذکر تفصیل ادله ثلثه

٢ – در بیان معرفت وجود

٣ – در بیان وجود مطلق

۴ – در تقسیم فعل

۵ – در تتمه ملحقات

۶ – در وجود مقید

٧ – در خلقت اشیاء در شش روز

٨ – در اینکه هیچ چیز از وقت خودش تجاوز نمیکند

٩ – در اینکه هیچ چیز ماوراء مبدء خود را ترک نمیکند

١٠ – در اینکه خداوند خالق وجود خارجی و ذهنی هر دو هست

١١ – در بیان صدور افعال از انسان

١٢ – در بیان ثبوت اختیار

(٣٠) فوائد سبع

که به دوازده فائده سابق ملحق فرموده‌اند بشرح زیر :

١٣ – در اشاره به بیان کیفیت تکون موجودات قسمتی از فائده ١٣ بخط شیخ موجود است و بقیه نیست .

١۴ – در قول حکما بر اینکه وجودات متکثره همه از یک طینتند

١۵ – در احداث مشیت و امکان

١۶ – در قول حکما که فعل خداوند بدون مرجح بمفعول تعلق نمیگیرد

١٧ – در سر تکلیف

١٨ – در انطباق صنع خداوند با دواعی عقول سلیمه

١٩ – در اشاره به بیان سر تنعم و ثواب و تألم و عقاب

(٣١) رساله قطیفیه

در جواب شیخ احمد بن شیخ صالح قطیفی مشتمل بر ده سؤال :

١ – ائمه اطهار علیهم السلام چگونه اول ما خلق اللهند و چگونه علت موجوداتند و معنی علیت و مراد از وحدت نور ایشان چیست

٢ – حقیقت جسمی که محل ثواب و عقاب است چیست و بدأش از کجا و عودش بچه عالم است

٣ – برهان بر اینکه خدای تعالی فاعل مختار است چیست و معنی مختار در این مقام چیست

۴ – فاعل مختار چگونه میشود که خلقی کند که محض مصلحت غیر باشد و منفعتی عاید او نشود

۵ – حدوث عالم ذاتی است یا زمانی

۶ – اگر از واحد کثرت صادر نمیشود مبدء این کثرات چیست

٧ – مبدء شرور و حقیقت شیاطین و ملئکه را بیان فرمائید

٨ – سؤال از حقیقت عالم ذر و کیفیت تکلیف آن عالم و فائده در تکلیف در این عالم بعد از معلوم شدن کفر و ایمان هر کس در آن عالم

٩ – در آخرت آیا تکلیفی هست یا نه

١٠ – خداوند میفرماید : و لهم فیها ما یشتهون ، اگر خلق همه خواهش مقام نبوت بکنند بهمه میدهد یا نه

(٣٢) رساله – جواب ملا کاظم سمنانی از مطالب زیر :

١ – چرا آل‌محمد (ع‌) را ثقل اصغر نامیده‌اند و کتاب را ثقل اکبر

٢ – سؤال از فقرات حدیث کمیل در حقیقت

٣ – سؤال از فرق بین قلب و صدر و نفس و فرق بین علم و خیال و وهم و فکر و تمیز بین ادراکات و مدرکات آنها

(٣٣) رساله – جواب ملا کاظم بن علی‌نقی سمنانی از مطالب زیر :

١ – از تحقیق اینکه بازاء امداد هر یک از مخلوقات اسمی از اسماء الله مخصوص باوست و حال آنکه اسماء الله بیش از بیست و هشت نیست

٢ – سؤال از برزخ بین دو شئ

٣ – سؤال از مراتب بیست و هشت‌گانه باسماء خاصه مخصوصه آنها

۴ – سؤال از کیفیت معراج جسمانی

۵ – سؤال از اینکه عالم مثال و عالم نفوس یکی هستند یا دو تا

١(ر)٣٣ (ملحق‌) رساله – جواب ملا کاظم بن علی‌نقی سمنانی از دو مسأله :

١ – تأویل فقرات حدیث قدر مروی از امیرالمؤمنین (ع‌) یعنی حقیقت ربانیه و قدرت صمدانیه و عظمت نورانیه و عزت وحدانیه چیست

٢ – مراد از استشهاد شما به تأویل آیه شریفه و الله جعل لکم من بیوتکم سکنا الآیه چیست

(٣۴) رساله – جواب شیخ محمد بن عبدالعلی در جوامع الکلم نام سائل شیخ عبدالعلی است ولی در فهرست سید اعلی الله مقامه محمد بن عبدالعلی است .

بن عبدالجبار قطیفی

که از مطالب زیر سؤال کرده :

١ – تأویل آیه شریفه : مثل الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله ، الخ

٢ – از معنی حدیثی که وارد شده است که حضرت صادق علیه السلام با بعض اصحاب خود گذشتند بر شطی پس موجی خارج شد و با حضرت معانقه کرد

٣ – از معنی حدیث شریف : لم سمیت الزهراء زهراء علیها السلام ، الخ

۴ – جنت مؤمن چنانکه وعده فرموده‌اند بقدر عرض آسمانها و زمین است در چنین جنتی چه خواهد نمود

۵ – سؤال از تأویل و باطن اینکه نهی از مخالطه اکراد میفرمایند بجهت اینکه ایشان طائفه از جن هستند

۶ – سؤال از معنی و سند حدیث : ان الله خلق عشرین عالما انتم آخرهم

٧ – سؤال از کیفیت نزول جبرئیل بر پیغمبر صلی الله علیه و آله

٨ – سؤال از دلیل عقلی بر وجود نبی و ولی علیهما السلام

٩ – سؤال از اینکه چگونه از امام مثل عبدالله بوجود میآید که درباره او میفرماید : ابنی عبدالله یحب ان لایعبد الله

١٠ – سؤال از معنی فرمایش حضرت صادق علیه السلام : انی سألت الله ان یجعل هذا الامر ای الخلافه فی هذا و هو اسمعیل فابی الله ذلک

(٣۵) رساله – جواب ملا محمد رشتی

مشتمل بر سؤالاتی چند در اینکه مراد از امکان چیست و ابحاثی که در این مقام وارد آورده و جواب هر یک را خواسته

(٣۶) رساله – جواب ملا محمد دامغانی

از معنی بسیط الحقیقه کل الاشیاء و بیان حق این مسئله

(٣٧) رساله – جواب سید محمد بکاء مشتمل بر شش سؤال :

١ – سؤال از تفسیر سوره توحید

٢ – سؤال از تفسیر آیه نور و بواطن آن

٣ – استفسار از حقیقت فرق بین نبوت و ولایت مطلقه

۴ – مراد از اینکه ولایت باطن نبوت است چیست

۵ – سؤال از معنی حدیث شریف در توحید : داخل فی الاشیاء لا کدخول شئ فی شئ ، الخ

۶ – شرح معنی : یا نعیمی و یا دنیای و آخرتی ، در مناجات حضرت سجاد علیه السلام

٧ – طریقه ریاضت و تحصیل سعادت چیست سؤال هفتم در جوامع الکلم نیست و در نسخه اصل هست .

(٣٨)رساله – جواب سید محمد بن سید عبدالنبی

در شرح حدیث امیرالمؤمنین علیه السلام در خلقت ذره‌هائی که در نور آفتاب دیده میشوند

(ر)٣٨ (ملحق‌) رساله – در جواب سید محمدباقر موسوی رشتی

در شرح دو عبارت از خواجه نصیرالدین طوسی و شریف جرجانی

(٣٩) رساله – جواب شیخ محمدمسعود بن شیخ سعود از مطالب زیر :

١ – از مسئله علم خداوند باشیاء در وقت ایجاد و بعد از ایجاد

٢ – از معنی فرمایش پیغمبر (ص‌) : انا و الساعه کهاتین و اشار بالسبابه و الوسطی

٣ – از کیفیت فناء معلولات با وجود علت

۴ – از معنی حدیث : خمرت طینه آدم بیدی اربعین صباحا

۵ – سؤال از کیفیت خروج نفس از بدن دنیوی

۶ – برزخی که نفس پس از مردن آنجا میرود همان برزخ است که از آنجا آمده یا نه

٧ – نفوس ناقصه فاسد میشوند یا باقی میمانند

٨ – معنی ربوبیت اذلامربوب و الوهیت اذلامألوه چیست

٩ – سؤال از معنی فرمایش پیغمبر (ص‌) ان الزمان ( کذا ) کهیئه یوم خلق الله السموات و الارض

(۴٠) رساله – جواب میرزا محمدعلی خان خلف محمدنبی خان

که از مراتب توحید و مشیت و علت وجود و بعض متعلقات آنها سؤال کرده

(ر)۴٠ (ملحق‌) رساله در جواب ملا محمدمهدی بن ملا شفیع استرابادی از ١۶ مسأله حکمیه درباره توحید و وجود و ماهیت و امکان و عدم و نسخ و بداء و بعض صفات خداوند و بعض اشکالاتی که بر کلام ابن‌سینا و معلم ثانی و ابن‌کمونه و غیر آنها وارد است

(۴١) رساله – جواب شاهزاده محمود میرزا که از مطالب زیر سؤال کرده :

١ – از سر عصمت انبیاء و اوصیاء علیهم السلام قولا و عملا و علما

٢ – از معنی ولایت و معنی آیه کریمه : انا عرضنا الامانه ، الخ

٣ – از معنی حدیث نبوی (ص‌) که بسواده فرمودند : حاشا ان یکون عن عمد هی ، که مراد سهو است یا چیز دیگر

۴ – از معنی حدیث : لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین

۵ – اگر علم رسول خدا بواسطه ملئکه میرسید لازم میآید که ملئکه اشرف باشند

۶ – صفات واجب عین ذات هستند یا نه و از کیفیت علم خداوند و اراده او بکفر و ایمان و حال آنکه لایرضی لعباده الکفر

٧ – حدوث عالم با دوام فیض چطور جمع میشود

٨ – خطبه بیان و خطبه طتنجیه را حضرت امیر (ع‌) فرموده‌اند یا نه

٩ – وجه نسبت تردد و بدا بخداوند عالم چیست

١٠ – شرط استجابت دعا چیست

١١ – امام در حال تناول سم عالم بسم بودند یا نه

(۴٢) رساله – جواب شاهزاده محمودمیرزا که از مطالب زیر سؤال کرده :

١ – بیان فرمایش حضرت سجاد علیه السلام : فهی بمشیتک دون قولک مؤتمره

٢ – بیان معنی : ان الله خلق آدم علی صورته

٣ – بیان معنی حدیث کمیل در حقیقت معرفت

۴ – بیان حقیقت عالم برزخ و مثال و حشر و بعث و قیامت و ثواب و عقاب

۵ – فرق بین کلام و کتاب چیست و معنی اینکه خداوند عالم متکلم است چیست

۶ – معنی حدیث فرجه مروی از حضرت صادق (ع‌) در توحید را بیان فرمائید

٧ – چرا شجاع با اینکه کمالی است در اسماء خدا وارد نشده

(۴٣) رساله – جواب شیخ یعقوب بن حاجی قاسم شیروانی مشتمل بر سؤالاتی چند از تحقیق ماده و صورت مولود شرعی و کیفیت ذاهب و جائی آن که آیا ذاهب عین جائی است یا غیر آن و اشکالاتی که در این مقام از فرمایشات شیخ و اقوال سایر حکما که مغایر با فرمایش ایشان است برای او حاصل شده

(۴۴) رساله – جواب یکی از علما (ملحق‌) در صفحه ٩٨ جوامع الکلم در رساله عصمت و رجعت اسم سائل فوق را ملا مهدی ذکر فرموده‌اند .

در جمع بین حدیث : ان موسی علیه السلام اخرج عظام یوسف علیه السلام ، و اینکه میفرمایند : لاتمکث جثه نبی و لا وصی اکثر من اربعین یوما ، و فرمایش خود شیخ که فرموده‌اند ائمه در قبرند و لکن مردم ایشان را نمی‌بینند

(۴۵) رساله – در جواب بعض اهل اصفهان مشتمل بر هفت سؤال :

١ – سؤال از معنی حدیث : الشمس جزء من سبعین جزءا من نور الکرسی

٢ – سؤال از معنی حدیث : ان العرش خلقه الله تبارک و تعالی من انوار اربعه

٣ – سؤال از بیان حدیثی راجع بطینت علیین و طینت سجین

۴ و ۵ و ۶ – سؤال از معانی فرمایش امیرالمؤمنین علیه السلام : فقبض بیمینه قبضه ، الخ

٧ – سؤال از حدیث : خمرت طینه آدم بیدی اربعین صباحا

(۴۶) رساله – در جواب بعض از سادات مشتمل بر هشت سؤال از مسائل زیر :

١ – از تفسیر آیه : انا لله و انا الیه راجعون ، و آیه : الا الی الله تصیر الامور

٢ – از وجه صحت : بسیط الحقیقه کل الاشیاء

٣ – از معنی حدیث نبوی (ص‌) : اللهم ارنا الاشیاء کما هی

۴ – از معنی رؤیت حق و معنی حدیث : مارأیت شیئا الا و رأیت الله قبله

۵ – از معنی حدیث : شر الثلثه ولد الزنا

۶ – از کیفیت کندی فلک در زمان سلطان عادل و سرعت آن در زمان پادشاه جابر که حقیقت آن چیست

٧ – از اینکه عذاب اهل نار ابدی است یا منقطع

٨ – در جنت دانی تمنای رتبه عالی میکند یا نه و بر فرض تمنا خواهد رسید یا نه

(۴٧) رساله – جواب بعض سادات

در معنی حدیثی که شیطان در خواب بصورت انبیاء و اولیا درنمیآید

١(ر)۴٧ رساله – در جواب بعض سادات اجلاء از اینکه علم ممکن و ممتنع و واجب برای انسان کدام است و علم ممکن از چه راهی کسب میشود و اگر راههای مختلفی هست کدام یک بهتر و آسانتر است

٢(ر)۴٧ رساله – در جواب بعض سادات اجلاء از دو مسأله :

١ – خداوند که خلق را خلق کرد در مکانی غیر از مکان خلق بود یا با ایشان بود و این صورتها مستلزم تحدید یا تجویف است

٢ – اگر قائل به وحدت وجود شویم هر یک از اقوال عرفا و صوفیه از جهتی نقص دارد پس چه طریقی درست است و مثل اعلی برای آن که نقص نداشته باشد کدام است

(۴٨) رساله – در تفسیر بعض مشکلات بر اینکه امیرالمؤمنین علیه السلام را بشکل رابع تشبیه نموده‌اند و مسائل دیگری از این قبیل (ملحق‌) به توضیح ذیل رساله )١٠١( در جواب آخوند ملا حسین بافقی رجوع شود .

(ر)۴٨ (ملحق‌) رساله – در جواب سائلی از اینکه آیا از واحد بیش از واحد صادر میشود یا نه ، این رساله در ضمن مجموعه‌ای در میان کتب شیخ مرحوم (اع‌) استنساخ شده و باحتمال قوی از آن بزرگوار است لکن در مقدمه و آخر کتاب اسمی ذکر نشده

٢(ر)۴٨ (ملحق‌) رساله در جواب سائلی از سه سؤال :

١ – کیفیت صدور موجودات از مبدأ اول چیست

٢ – کیفیت علم خداوند تعالی به جزئیات چیست

٣ – کیفیت معراج و حق قول در آن را بیان فرمائید

٣(ر)۴٨ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب سائلی از چهار مسأله

۴(ر)۴٨ (ملحق‌) رساله در جواب سائلی از این مسائل :

١ – مکمل تکوینی باید مکمل تشریعی هم باشد حال آنکه حضرت فاطمه (ع‌) مکمل در تکوین هستند و مکمل در تشریع نبودند

٢ – سؤالی درباره فرمایش ایشان در شرح فوائد } و النفس الرحمانی الاولی { الخ

٣ – امکان کلی که مواد اشیاء است همان امکان راجح است که مکان مشیت است یا غیر از آن است

۴ – ائمه چرا منحصر در دوازده و معصومین (ظ) چرا منحصر در چهارده‌اند

۵(ر)۴٨ (ملحق‌) رساله مختصره در شرح عبارتی از ایشان در اینکه خداوند خلق خود را بر مقتضای حکمت خلق میفرماید

 

فصل دوم – در ذکر کتب عقاید و رد ایرادات

 

(۴٩) مراسله – در جواب میرزا احمد در خصوص شبهه آکل و مأکول

١(ر)۴٩ (ملحق‌) رساله – در جواب آقا جعفر قراگوزلوی همدانی که اعتقادات خودش را ذکر کرده و درخواست نموده که آنچه موافق حق است مقرر فرمایند و آنچه منافات دارد وجه عدم صحتش را بیان فرمایند

(۵٠)رساله حیوه النفس

در اصول دین مشتمل بر مقدمه و پنج باب و خاتمه :

باب اول – در توحید و متعلقات آن

باب دوم – در عدل و متعلقات آن از ثواب و عقاب و اختیار و بطلان جبر و تفویض

باب سوم – در نبوت و متعلقات آن

باب چهارم – در امامت و براهین امامت ائمه اثنی‌عشر صلوات الله علیهم

باب پنجم – در اثبات معاد جسمانی و کیفیت قیامت

خاتمه – در لزوم اعتقاد برجعت و ظهور و اینکه آجال و ارزاق و اسعار بدست خداوند است

١(ر)۵٠ (ملحق‌) رساله مختصره در اصول دین

(۵١) رساله خاقانیه

در جواب خاقان مغفور فتحعلی شاه مشتمل بر پنج سؤال :

١ – سؤال از کیفیت موت و مفارقت روح و نزول در جنت مثالی که آیا با بدن مثالی است یا جسم دنیوی

٢ – تنعم جنت مثل تنعم دنیاست یا طور دیگر است

٣ – استفسار از کیفیت نکاح اهل جنت

۴ – استفسار از احوال مختلفه که بر انسان وارد میشود از قبیل حزن و سرور و اقبال بر طاعات و معاصی و حال آنکه سبب ظاهری ندارد

۵ – اهل جنت بیش از چهار زن عقدی میتوانند تزویج نمود یا نه

(۵٢) رساله سلطانیه

در جواب خاقان مغفور فتحعلی شاه از دو مسئله زیر :

١ – سؤال از تفاضل میانه ائمه اطهار (ع‌) و تعیین فاضل و مفضول ایشان

٢ – سؤال از مراتب نبوت و ولایت و آنچه متعلق باینهاست

(۵٣) رساله شرح عرشیه ملاصدرا

که در معاد نوشته و آن را بر حسب خواهش آخوند ملا مشهد بن ملا حسینعلی شبستری شرح فرموده‌اند و آن سه جلد است مشتمل بر لباب معرفت الهیه و معرفت حقایق اشیاء

(۵۴) رساله – جواب سید شریف که از وجه عصمت معصومین علیهم السلام سؤال کرده

(۵۵) رساله – جواب شیخ عبدالحسین بن شیخ یوسف بحرانی مشتمل بر سؤالاتی چند از شرح اقسام کفر و حقیقت ایمان و کفر و از اینکه اصل ایمان چیست که بی آن دخول جنت محال است و اصل کفر چیست که اسباب دخول نار است و امثال اینها

(۵۶) رساله – جواب حاج عبدالوهاب قزوینی که از اعتراض یکی از علما جواب خواسته بود از کیفیت معاد جسمانی و معنی جسد و جسدین و جسم و جسمین

١(ر)۵۶ (ملحق‌) مراسله شیخ (اع‌) به آخوند ملا علی رشتی در توضیح بحثی که بین او و دیگری درباره صوفیه بوده و وضع علما نسبت بآن جماعت

(۵٧) عصمت و رجعت

در جواب شاهزاده محمدعلی میرزا دولتشاه در اثبات عصمت انبیا و اثبات رجعت و حقیقت آن و ذکر علامات ظهور

(۵٨) فائده – در کیفیت تنعم دائمی اهل جنت و تألم دائمی اهل نار

(۵٩) فائده – در خصوص تولد و ظهور حضرت قائم عجل الله فرجه

که بخواهش شیخ موسی بن محمد صائغ برمز مرقوم فرموده‌اند

(۶۰)قدریه

که بخواهش شیخ عبدالله بن دندن در مسئله قدر در افعال عباد در شرح کلمات سید شریف در این مسئله مرقوم فرموده‌اند

(۶١) رساله – جواب آخوند ملا محمدحسین در جوامع الکلم سهوا ملا حسین چاپ شده است .

اناری مشتمل بر پنج سؤال :

١ – سؤال از معنی هورقلیا و عالم آن و عناصر و افلاک آن و اینکه این لفظ از چه لغت است و دلیل عقل و شرع بر این مراتب چیست

٢ – جسد عنصری چگونه فانی میشود

٣ – سؤال از کیفیت صور و انجذاب ارواح بین النفختین و مراد از خزائن شش‌گانه صور

۴ – سؤال از بعض احوال روز قیامت و کیفیت طی سموات با اینکه میفرمایند که در قیامت اگر جهنم را منع نکنند سماوات را میسوزاند و رفع تنافی بین این دو کلام

۵ – مراد از نورانیت انا انزلناه و از خیطی که حضرت سجاد بحضرت باقر علیهما السلام مرحمت فرمود چیست

(۶٢) رساله – در بیان معنی ملک نقاله (ملحق‌) احتمالا این رساله همان قسمت دوم رساله شماره )۶۶( در جواب یکی از علما در احوال عالم برزخ و معنی ملک نقاله است چون این قسمت در بعض نسخ بطور جداگانه نقل شده و رساله دیگری هم در این مطلب فعلا مشاهده نشده ))

(۶٣) رساله موسویه

در جواب شیخ موسی بحرانی درباره شخصی که ادعا میکرده وکیل امام زمان است و خدمت امام (ع‌) رسیده و اثبات بطلان ادعای او

(۶۴) رساله – جواب بعض اخوان در معاد جسمانی

در رد کسی که بر بعض عبارات ایشان در اینکه برای انسان دو جسم است و دو جسد ایراد کرده

(۶۵) رساله – جواب بعض اخوان مشتمل بر دو مسئله :

١ – تعذیب اهل نار دائم است یا زایل

٢ – چه میفرمائید در کسی که بایمان فرعون قائل شده

١(ر)۶۵ (ملحق‌) رساله – در جواب بعض از طلاب در کیفیت معراج ، این رساله در ضمن مجموعه‌ای در میان کتب شیخ مرحوم (اع‌) استنساخ شده و باحتمال قوی از آن بزرگوار است لکن در مقدمه و آخر کتاب اسمی ذکر نشده است

٢(ر)۶۵ (ملحق‌) رساله – در جواب بعض ایرادات که بر کتب ایشان نموده‌اند

و ذکر اعتقاد مصنف در آن مسائل

٣(ر)۶۵ (ملحق‌) رساله – در بیان اصطلاح مصنف (اع‌) در جسم و جسد

۴(ر)۶۵ (ملحق‌) رساله در اینکه عقل و شرع هر دو بمعاد جسمانی شهادت میدهند

(۶۶) رساله – در جواب یکی از علما در احوال عالم برزخ و معنی ملک نقاله

١(ر)۶۶ (ملحق‌) جواب سؤالی از کیفیت معراج که چگونه خرق و التیام لازم نمی‌آید

 

فصل سوم – در ذکر خطب و رسائل موعظه و سیر و سلوک

 

(۶٧) خطبه عید فطر

که در آن پس از توحید خداوند و مدح حضرت سید المرسلین و ائمه طاهرین صلوات الله علیهم اجمعین مردم را تحریص بر عمل و تزود برای آخرت فرموده و در آخر امر بزکوه فطره و دستور اخراج آن را بیان فرموده‌اند

(۶٨) خطبه عید اضحی

که مشتمل است بر توحید خداوند و صلوات بر محمد و آل‌محمد علیهم السلام و وصیت بتقوی و عبرت گرفتن از حال موتی و تحریص بر عمل قبل از حلول اجل

(۶٩) خطبه – که بجهت استسقا انشاد فرموده‌اند

و مشتمل است بر توحید و موعظه و صلوات بر پیغمبر و یک یک ائمه اطهار صلوات الله علیهم و دعا برای تعجیل فرج امام زمان عجل الله فرجه و امر بذکر و تسبیح و استغفار و دعا برای رفع بلا

(٧٠)خطبه – که معلوم نیست در چه موقع انشاد فرموده‌اند

و مشتمل است بر توحید خداوند و موعظه مردم بعبرت از حال گذشتگان و صلوات کبیر بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و فاطمه زهراء و یک یک ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین و دعا برای تعجیل فرج حضرت حجت عجل الله فرجه

١(ر)٧٠ (ملحق‌) خطبه – که معلوم نیست در چه موقع انشاد فرموده‌اند

(٧١) رساله – جواب ملا علی‌اکبر بن محمدسمیع

در خلوص نیت و حضور قلب و طریق ریاضت حقه و ترقی نفس در کمالات قدسیه

١(ر)٧١ (ملحق‌) رساله مختصره در ذکر طریق موصل الی الله

٢(ر)٧١ (ملحق‌) دستور ادعیه برای بعض حاجات

 

فصل چهارم – در بیان کتب اصول فقه

 

(٧٢) رساله اجماعیه

در شرح مسائل متعلقه به اجماع و اقسام آن

(٧٣) رساله حملیه

در احکام تقیه در شرح یکی از عبارات فوائد آقا باقر بهبهانی

(٧۴) فائده – در استصحاب

(٧۵) فائده – در اینکه اکثر اصولی که فقها بآن عمل میکنند راجع است به اصل عدم

(٧۶) فوائد در مبانی اصول

در خصوص تکلیف و دلالت امر و اینکه قضا بامر جدید است و بیان مشاعر انسان

(٧٧) رساله – جواب شیخ محمدکاظم

در این مسئله که آیا جایز است مقلد در مسئله واحده تقلید دو مفتی که با هم در آن مسئله اختلاف دارند بنماید

(٧٨) رساله – در مباحث الفاظ که ناتمام است

و قسمتی از اول آن هم در دست نیست و آنچه موجود است از فصل سوم شروع شده در لغت و در آن چهار قسم است :

قسم اول – در فائده ایجاد لغت و علل آن و وضع آن و متعلقات این مسئله

قسم دوم – در دلالت و مدلول و اقسام آن دو

قسم سوم – در تقسیم الفاظ

قسم چهارم – در اشاره ببعض تصاریف لغات

(٧٩) رساله – در جواب یکی از علما در اجتهاد و تقلید و بعض مسائل در فقه

(٨٠) رساله – در عمل بکتب اربعه

و اینکه آنها قطعیه الصدورند و وجوب اخفات تسبیحات در دو رکعت آخر نماز

 

فصل پنجم – در ذکر کتب فقهیه

 

(٨١)رساله حیدریه

که در آن اقوال فقها و اموری که متفرع بر قول هر یک میشده جمع فرموده و بیان حق و ترجیح خود را در هر مسئله بیان فرموده‌اند و نسخه این رساله فعلا در دست نیست و شرح فوق از فهرست سید مرحوم (اع‌) نقل شده است

(٨٢) رساله مختصر حیدریه

که بخواهش بعض اصحاب خود رساله حیدریه را مختصر فرموده‌اند و بر ذکر فتوای خود بدون ذکر ادله اقتصار فرموده‌اند و مشتمل است بر احکام طهارت و صلوه و متعلقات آن رساله فوق را یکی از پسرهای شیخ مختصر نموده و در جوامع الکلم بطبع رسیده و بالغ به ۴۶٠٠ بیت است .

(٨٣)رساله ذو رأسین

در شرح خاتمه کتاب کشف الغطاء تألیف مرحوم شیخ جعفر نجفی (ره‌) و مشتمل است بر احکام و تکالیف شرعیه دو شخص که بر حقو واحد باشند از عبادات و معاملات و سایر تکالیف آنها و آن خاتمه را بخواهش خود مرحوم شیخ جعفر شرح فرموده‌اند و ناتمام است

١(ر)٨٣ (ملحق‌) حاشیه بر شرح لمعه

مؤلف اعلی الله مقامه در صفحه ٢۵٠ کتاب مختصر حیدریه در اشاره باین رساله فرموده‌اند که در آن به رکنیت مسمای سجود و برهان آن اشاره شده است

(٨۴) صراط الیقین

در شرح تبصره علامه مشتمل است بر شرح احکام طهارت بطور استدلال و ناتمام است

(٨۵)صومیه

در جواب شاهزاده محمدعلی میرزا دولتشاه در احکام روزه بطور تفصیل

(٨۶) فقهیه

در جواب شاهزاده محمدعلی میرزا از دو مسئله زیر :

١ – آیا کافر مکلف بفروع است یا نه و بر فرض تکلیف واجب است بر او قضا نمودن هر گاه اسلام آورد یا نه و همچنین مخالف اگر طریقه حقه را انتخاب نماید

٢ – معاملات و مناکح و سایر عقود سابقه او آیا ممضی است یا نه

(٨٧) رساله قطیفیه

در جواب شیخ احمد بن صالح قطیفی مشتمل بر یازده سؤال :

١ – نیت وجه در عبادت شرط است یا مطلق قربت کافی است

٢ – معنی نیت وجه چیست

٣ – در ادعاء بر میت یک شاهد و قسم کفایت میکند یا نه

۴ – میقات اهل مدینه کجاست و تأخیر احرام از میقات جایز است یا نه

۵ – اگر بجهت تنگی وقت از عمره تمتع بحج مفرد عدول شود واجبات ذبح که در اول لازم بود بحال خود باقی است یا نه و سؤال از بعض مسائل متعلقه باین مطلب

۶ – بدلیل عقلی بیان فرمائید اقامت در مکه افضل است یا مدینه

٧ – استقرار عادت باید بشهور هلالی متحقق شود یا اینکه گذشتن دو حیض کفایت میکند ولو کمتر از شهر باشد

٨ – معنی حدیث : نعم المنزل طیبه و ما بثلثین من وحشه ، چیست

٩ – اگر زوج معسر باشد و نتواند نفقه زوجه را بدهد زوجه تسلط بر فسخ نکاح دارد یا آنکه امر فسخ مربوط بحکم حاکم است

١٠ – کسی که بقدر کفایت مؤنه سالش را دارد میتواند خمس و زکوه قبول کند یا نه

١١ – محدث مس نقطه و اعراب قرآن میتواند بکند یا نه

١(ر)٨٧ (ملحق‌) مرشد النساء

در مسائل طهارت و غیر آن که بخواهش خاقان مغفور فتحعلی شاه برای زنان مرقوم فرموده‌اند و آنرا مرحوم میرزا علی‌رضا یزدی که در سفر تهران در خدمت شیخ (اع‌) بود بدستور فتحعلیشاه بفارسی ترجمه کرده است

(٨٨) رساله – در احکام مستحاضه

 

فصل ششم – در بیان کتب تفسیر قرآن

(٨٩) رساله زنجیه

در محاکمه میان شیخ احمد بن شیخ محمد و سید عبدالصمد زنجی در حقیقت کاف لیس کمثله شئ

(٩٠) رساله – در تفسیر کلمه احد که در سوره مبارکه توحید است

مشتمل است بر اسرار بسیار و واردات قلبی آن بزرگوار

(٩١) رساله – در تفسیر آیه شریفه : دنی فتدلی فکان قاب قوسین او ادنی

 

فصل هفتم – در بیان کتب فلسفه و حکمت عملی

 

(٩٢) رساله – در شرح اشعار شیخ علی بن عبدالله بن فارس

در فلسفه و مشهور است بفارسیه

١(ر)٩٢ (ملحق‌) رساله – در شرح ابیات شیخ علی بن فارس هجری

(٩٣) رساله – در صناعت در بیان عمل شعر و مشتمل است بر :

١ – تفصیل ماده

٢ – تزویج که از تمامیت عمل است

٣ – تفصیل ارکان و طبایع

۴ – ترکیب ارکان که تمام عمل بآن است

١(ر)٩٣ (ملحق‌) رساله در عمل شعر ( شجره طوریه )

 

فصل هشتم – در بیان کتب ادبیه

 

(٩۴) دیوان مراثی

مشتمل بر دوازده قصیده در رثاء حضرت خامس آل عبا علیه و علی آبائه السلام غیر از قصاید فوق قصایدی در مدح اهل بیت صلوات الله علیهم از ایشان هست که مدون نشده است .

(ملحق‌) چند قصیده که از کشکول شیخ مرحوم اعلی الله مقامه و نسخ دیگری بدست آمده و جمعا ٣١۶ بیت شعر است به دیوان مراثی شیخ (اع‌) ملحق شده .

(٩۵) خطبه مفصله که در نکاح انشاد فرموده‌اند

مشتمل است بر توحید و ذکر نعم خداوند و صلوات بر پیغمبر و یک یک ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین و ذکر آیات و اخبار وارده در امر بتزویج و دعا بجهت برکت و تألیف بین زوجین

١(ر)٩۵ (ملحق‌) خطبه‌های نکاح

(٩۶) رساله – در رسم خط قرآن

(٩٧) رساله – در بعض اسرار تجوید قرائت قرآن

که بخواهش بعضی مرقوم فرموده‌اند مشتمل است بر شش فصل و خاتمه :

فصل اول – احکام ادغام

فصل دوم – احکام تنوین و نون ساکنه

فصل سوم – احکام ترقیق و تفخیم

فصل چهارم – احکام مد و قصر

فصل پنجم – احکام هاء کنایه

فصل ششم – احکام وقف

خاتمه – در لحن

فصل نهم – در بیان کتبی که مطالب آنها همه از یک نوع نیست و مشتمل بر مسائل متفرقه است

 

(٩٨) رساله – جواب شیخ احمد بن صالح بن طوق مشتمل بر چند سؤال :

١ – سؤال از کیفیت انطباق علم بر معلوم با اینکه عین ذات خداست جل شانه

٢ – سؤال از اینکه چگونه خلق مکلفند بمعرفت خدا و حال آنکه مجهول الکنه است از هر جهت

٣ – سؤال از معنی نام گذاردن معلومات بعلم از برای خداوند عالم

۴ – سؤال از معنی حدیث شریف : له الامثال العلیا ، و قول خداوند عالم جل شأنه : و له المثل الاعلی فی السموات و الارض

۵ – استفسار از دلیل بر اثبات معاد جسمانی از غیر اخبار

۶ – سؤال از کیفیت تطبیق آنچه مسلمین بر آن اجماع دارند که معراج در شب واقع شده با اینکه میفرمایند که پیغمبر صلی الله علیه و آله با ملئکه و انبیاء نماز ظهر را بجا آوردند

٧ – آیا مدلول لفظ جلاله در بسمله و فاتحه متحد است یا نه

٨ – مهر زنی که قبل از دخول شوهرش بمیرد یا خودش بمیرد نصف است یا نه

٩ – غیر ذات ولد از خیار عقار ارث میبرد یا آنکه این مخصوص ذات ولد است

١٠ – فائده منسوخ قبل از گذشتن زمانی که وسعت عمل بآن باشد چیست

١١ – فرق بین حقیقت دعا و امر و نهی چیست

١٢ – پنج چیزی که بامام لاحق بعد از موت سابق میدهند بیان فرمائید

١٣ – عصیر بعد از جوشیدن پاک است یا نجس

١۴ – حقیقت معنی : له معنی الربوبیه اذلامربوب ، چیست و فرق بین عالم و رب و خالق چیست و معنی ربوبیت و خالقیت اذمربوب چیست

(٩٩) رساله – جواب سید اسمعیل

مشتمل است بر سؤالاتی چند از مسائلی که متعلق است به اصلاح دین و دنیا و معاش و در معنی امر بین امرین و معنی : لا حول و لا قوه الا بالله ، و معنی : ما شاء الله کان و ما لم‌یشأ لم‌یکن

(١٠٠) رساله – معروف به توبلیه مسمی به لوامع الوسائل جواب ملا علی توبلی مشتمل بر ٢٠ سؤال :

١ – بیان فرق بین کلام صوفیه و کلام اهل حق

٢ – بیان عبارت جامع در صنعت مکتوم که از آن کیفیات دنیا و برزخ و آخرت و مراتب انسان صغیر استنباط شود

٣ – استفسار از معنی ابداع اول در عرصه کون و عرصه حروف و اسماء حسنی و خواص آنها

۴ – بیان کیفیت استجابت دعا بواسطه اسم اعظم

۵ – بیان کیفیت بسط و تکسیر و مزج و وضع در بیان وفق

۶ – بیان حروف مقطعه اوایل سور و بیان معانی حروف هجاء

٧ – بیان تزکیه نفس و وصول بطریق حق

٨ – بیان شجره باقسامها شجره خلد و طوبی و شجره الهیه و شجره مزن و شجره زیتونه و مقابلات آنها از شجره زقوم و طمطام و شجره مجتثه و امثال آنها

٩ – بیان معنی ارض مقدسه و تسعه مفسده و جبال عشره و طیور اربعه و سی روز و تتمیم آن بده و نعلی که موسی امر بخلع آن شد و معنی شهور دوازده‌گانه و اربعه حرم

١٠ – بیان معنی ایام کوامل

١١ – معنی حدیث : عادانا من کل شئ شئ حتی من الطیور العصفور

١٢ – مراد از کلمه در آیه : و تمت کلمه ربک

١٣ – بیان صلوه وسطی و لیالی عشر و شفع و وتر و مدهامتان و سدره‌المنتهی و جنه‌المأوی و آیات کبری

١۴ – بیان حقیقت نفس ناطقه و نفس کلیه و نفس مطمئنه و نفس اماره و نفس نباتیه

١۵ – بیان معنی تفاسیر از ظاهر و ظاهر ظاهر و باطن و باطن باطن و تأویل و باطن تأویل

(ملحق‌) سؤال ١۵ در بعض نسخ نیست

١۶ – معنی حدیث نبوی (ص‌) : اللهم زدنی فیک تحیرا ، و معنی احباط و جمع بین اخباری که بحسب ظاهر در این مقام مختلفند

١٧ – سؤال از حقیقت عقل کلی و جهل کلی و حقیقت اسماء حسنی و سوأی و دایره عقل و دایره جهل

(ملحق‌) سؤال – حد زهدی که از ما خواسته‌اند چیست

١٨ – سؤال از تحقیق امر بین امرین و منزله بین منزلتین

١٩ – جمع اخبار داله بر اینکه مداومت بر اعمال صالحه و مجاهده و زهد در دنیا انسان را میرساند بسوی معرفت حقیقیه بطوری که محتاج بغیر نباشد و اخباری که بر وجوب اخذ از علماء ربانیین دلالت میکند

(ملحق‌) خاتمه – در عمل مکتوم – ۴٩٩٧ بیت

(١٠١) رساله – جواب آخوند ملا حسین بافقی مشتمل بر بیست و سه سؤال :

١ – بیان معنی بقای طینت میت در قبر مستدیرا

٢ – شارب خمر چرا تا چهل روز نمازش قبول نمیشود

٣ – بیان معنی حدیث نبوی (ص‌) در خلقت دجال

۴ – بیان معنی حدیثی در ثواب زیارت نیمه شعبان

۵ – بیان معنی حدیث : لو کان الموت یشتری لاشتراه اثنان کریم ابلح و حریص ملهوف

۶ – معنی حدیث : ان الله یکره البخیل فی حیوته و الکریم فی مماته

٧ – معنی حدیث : بین المرء و الحکمه نعمه العالم و الجاهل شقی بینهما

٨ – بیان معنی حدیث : لو علم ابوذر ما فی قلب سلمان لقتله

٩ – بیان معنی حدیث : لاینقض النوم الا حدث و النوم حدث

١٠ – بیان معنی حدیث حضرت باقر (ع‌) : قال لما اسری صلی الله علیه و آله قال یا رب ما حال الموت عندک قال یا محمد من اهان لی ولیا فقد بارزنی بالمحاربه و انا اسرع الی نصره اولیائی ، تا آخر حدیث

١١ – بیان معنی حدیث نبوی (ص‌) : ان قلوب بنی آدم بین اصبعین من اصابع الرحمه یعرفها ( یقلبها ) کیف یشاء

١٢ – معنی حدیث : اسلم ابوطالب بحساب الجمل و عقد بیده ثلثا و ستین

١٣ – از حضرت باقر علیه السلام مروی است : ان عبدا مکث فی النار یناشد الله سبعین خریفا و سبعین خریفا و الخریف سبعون سنه و سبعون سنه و سبعون سنه علت اینکه نفرموده‌اند صد و چهل خریف و همچنین دویست و ده سال چیست

١۴ – بیان معنی حدیث : ایاک و الریاسه و ایاک ان تطأ اعقاب الرجال ، تا آخر

١۵ – بیان معنی حدیث : ان الله اوحی الی موسی بن عمران ان اخرج عظام یوسف من مصر و وعده طلوع القمر ، تا آخر

١۶ – معنی حدیث نیه المؤمن خیر من عمله و نیه الکافر شر من عمله

١٧ – ائمه علیهم السلام در موقع تناول سم اگر عالم بآن بودند چگونه القاء نفس بتهلکه میفرمودند و اگر جاهل بودند لازم میآید که قتله ایشان عالم باشند بچیزی که ایشان بآن جاهلند

١٨ – بیان معنی خطبه امیرالمؤمنین علیه السلام در توحید که از جمله آن است : فما دلک القرآن علیه من صفه فائتم به و استضئ بنور هدایته ، تا آخر

(ملحق‌) سؤال – در حدیث است که : الصلوه لها اربعه‌آلاف حد ، یعنی چه

١٩ – در حدیث فرموده‌اند : اذا احببت احدا من اخوانک فاعلم بذلک فان ابراهیم علیه السلام قال رب ارنی کیف تحیی الموتی قال أولم‌تؤمن قال بلی و لکن لیطمئن قلبی ، اعلام محبت باخوان را از این آیه چگونه میتوان استنباط نمود

٢٠ – بیان حقیقت یأس از خلق و امید بخداوند که در حدیث آن دو را از اسباب استجابت دعا شمرده‌اند

٢١ – معنی حدیث : ان الدنیا عند اهل اللب و العلم کفی‌ء الظلال ، تا آخر

٢٢ – روح مثاب و معاقب چه روح است

٢٣ – وجه تشبیه عامه حضرت امیر علیه السلام را بشکل رابع چیست

مخفی نباشد که بطوری که در فهرست مذکور در رساله فارسیه شرح حال شیخ مرحوم اعلی الله مقامه نگاشته شده رساله در وجه تشبیه حضرت امیر علیه السلام بشکل رابع و مسائل دیگری از این قبیل ضبط شده و رساله ملا حسین بافقی جدا ضبط شده و بنظر میآید که از بعد از سؤال ١٨ مربوط برساله دیگر باشد که در فوق اشاره شد و مؤید این نظر آن است که سؤال ١٨ به صلی الله علی محمد و آله الطاهرین و الحمد لله رب العالمین ختم شده و خدا داناست .

(١٠٢) رساله – جواب سید حسین بن عبدالقاهر مشتمل بر دو مسئله :

١ – در قصه موسی و خضر علیهما السلام

٢ – در مسئله رجعت

١(ر)١٠٢ (ملحق‌) رساله – در جواب سید حسین بن سید عبدالقاهر از ٩ مسأله :

١ – احترام تربت حسینیه چگونه متحقق میشود

٢ – معنی اینکه وارد شده مؤمن افضل از ملائکه و سلمان افضل از جبرئیل است چیست

٣ – در صفات خداوند که میگوئیم عالم لا جهل فیه و هکذا نفی جهل مستلزم وصف بعلم است

۴ – آیا جن مکلف بتکالیف شرعیه انسان هست و آیا موت و قتلی بر ایشان هست

۵ – از معنی حدیثی که در تفسیر عیاشی از حضرت صادق (ع‌) درباره متأخرین از کربلا وارد شده

۶ – دلیل عقلی بر اینکه پیغمبر ما (ص‌) خاتم نبیین است چیست

٧ – از معنی حدیثی که در مناقب از حضرت کاظم (ع‌) وارد شده در کیفیت تولد دواب ارض

٨ – از معنی حدیثی مروی از حضرت جواد (ع‌) در فضیلت زیارت حضرت رضا (ع‌) بر سیدالشهدا (ع‌)

٩ – از معنی حدیث وارد در تفسیر امام (ع‌) در آیه : سنقرؤک فلاتنسی

(١٠٣) رساله – آخوند ملا حسین واعظ کرمانی مشتمل بر چند سؤال :

١ – تفسیر فقراتی از سوره دهر

٢ – سؤال از کیفیت مراتب عقل و اشعه آن و کیفیت مراتب جهل

٣ – استفسار از معنی اینکه فرموده‌اند منافقین و شیاطین بر حضرت سیدالشهداء علیه السلام گریه نکردند و کفار گریستند

۴ – استفسار از معنی شعری که در مرثیه فرموده‌اند :

أماتری النخله فی قبه ** * ** ذات انفطار و انفراج فشا

۵ – استفسار از کیفیت خلقت زوجه از ضلع ایسر

۶ – سؤال از نجاست غبار خاکی که طفل روی آن بول کرده

(١٠۴) رساله رشتیه

جواب ملا علی بن میرزاجان رشتی مشتمل بر سی و سه سؤال :

١ – اینکه صوفیه میگویند از اعظم شروط سلوک رفیق و مرشد است اصلی دارد یا نه

٢ – مراد از شیخ مقتدی کیست

٣ – حقیقت فناء بر در شیخ چیست

۴ – در استکمال ناقصین مصاحبت ظاهری شیخ شرط است یا نه

۵ – سر اختلاف مکاشفات اهل حق و باطل چیست

۶ – در سلوک شوق سالک کافی است یا باید شیخ در تربیتش اقدام کند

٧ تا ١١ – معنی قول ابوالعباس بونی چیست که در اسباب تقریب مسافت و سرعت وصول میگوید : منها علم اسرار الحروف و الاستعانه بها علی تجرید النفوس ، تا آخر عباراتی که از او نقل میکند تا اینکه در سؤال یازدهم از معنی عبارتی از محیی‌الدین استفسار میکند

١٢ – استفسار از عبارت محیی‌الدین که در تعریف حضرت امیر و حضرت صادق و حضرت قائم علیهم السلام گفته

١٣ – نمازی که محیی‌الدین قرار داده مأخذی دارد یا نه

١۴ – سؤال از معنی عبارتی از محیی‌الدین و استفسار از قوای کلمه

١۵ – اینکه اهل جفر میگویند ملک موکل بالف اسرافیل است و موکل بباء جبرئیل قاعده کلیه در این چیست

١۶ و ١٧ و ١٨ – سؤال از کیفیت استخراج اسامی ملئکه و شیاطین و قاعده آن

١٩ – سؤال از کیفیت مربعات در شرف زحل و شمس و با خود داشتن آنها و بعض مسائل متعلقه بعلم حروف

٢٠ – سؤال از کیفیت تبییض مولود فلسفی و حل و عقدی که مولود را لازم است

٢١ تا ٢٧ – سؤالات متعلقه بصناعت و فلسفه است

٢٨ – سؤال از کیفیت بودن امام علیه السلام در هورقلیا و بودن ظهور و رجعت در عالم مثال

٢٩ – سؤال از معنی سلام کردن بر خضر علیه السلام و معنی طی الارض

٣٠ – سؤال از معنی ملحق شدن اولاد بآباء در جنت

٣١ – سؤال از معنی عبارتی از محمد قمری در علم صناعت

٣٢ و ٣٣ – سؤال از بعض قواعد علم حروف و کیفیت استدلال بر ضمائر و خبر دادن از حوادث کونیه و اسرار غیبیه و تصرف کردن در اشباح و جذب قلوب و ارواح

(١٠۵) رساله – در شرح حال خودشان که بخواهش شیخ محمدتقی پسرشان مرقوم فرموده‌اند

١(ر)١٠۵ (ملحق‌) رساله مختصره در مضمون رؤیائی که دیده بودند

٢(ر)١٠۵ (ملحق‌) مراسله در جواب ملا علی رشتی در شرح حال خودشان

(١٠۶) رساله – شرح ابیات ابن فیروزی علیه ما علیه

(١٠٧) رساله صالحیه

در جواب سؤالات شیخ صالح بن طوق :

١ – مدعی میت در وقت اراده قسم بعد از اقامه بینه میگوید که نصف مدعی به از من است و نصف دیگر از موکل من است و او جاهل است که این مبلغ در نزد میت است در این صورت حکم آن نصف چه خواهد بود

٢ – غساله طاهر است یا نجس

٣ – در تفسیر آیه : ان السمع و البصر و الفؤاد ، که وارد شده مراد از اول و دوم و سوم کیست

۴ – سؤال از میراث جنین که در دریا افتاده باشد

۵ – سؤال از حبوه و بعض احکام آن

۶ – کفن متعه و ناشزه بر کیست

٧ – سؤال از سر محبت پیغمبر صلی الله علیه و آله بزنان و معنی حدیث : اشدکم حبا لنا اشدکم حبا للنساء

٨ – نصف یا ربع وصیت بشهادت رجل واحد ثابت میشود یا نه

٩ – سؤال از مسئله متعلق بتمتع

١٠ – سؤال از مسئله متعلق بحیض

١١ – حج تمتع بجماع فاسد میشود یا نه و سؤال از بعض مسائل حج

١٢ – مقطر آب مطلق مضاف است یا مطلق

١٣ – جد بر پسر و دختر ولایت دارد یا نه

١۴ – برای حاکم تزویج صغیر در صورتی که صلاح او باشد جایز است یا نه

١۵ – زن در روز وضع حمل اگر خون نبیند طلاقش صحیح است یا نه

١۶ – وارد شده که برای هر زمانی دو امام است صامت و ناطق ، امام ناطق در زمان غیبت کیست و امام صامت کیست

١٧ – گلاب اگر گلش نجس شده باشد مقطرش طاهر است یا نجس

١٨ – حکم شبنم حکم ماء مطلق است یا مضاف و در صورت اول حکم آن ماء قلیل است یا حکم مطر است

(١٠٨)رساله – در جواب شیخ محمدحسین نجفی مشتمل بر ١۵ سؤال :

١ – ضروریات پنجگانه دین که در شرایع پنجگانه است چیست

٢ – ارکان ده‌گانه و فروع ده‌گانه اصول دین چیست

٣ – هفتاد ( شصت و دو ظ ) واجبی که مصلی قبل از نماز باید بداند کدامند

۴ – مستحبات نود و نه‌گانه نماز صبح کدامند

۵ – نمازهای مفروضه که واجب است بر مکلف که دو مرتبه بجا بیاورد هم در وقت و هم در خارج وقت کدامند

۶ – سؤال از مسئله‌ای از حساب کر

٧ – چه حالت است که بر زن در یک روز هشت غسل واجب میشود

٨ – کدام نماز است که در موضع ادا قضاء است و موضع قضا اداء است

٩ – ما سوی الله چگونه محدث است و ماده حوادث چیست

١٠ – استفسار از جواهر خمسه حکماء و اربعه متکلمین و از اجسام ثلثه و اعراض بیست و چهارگانه

١١ – مسئله حسابی در خصوص وصیت

١٢ – زنهای دوازده‌گانه که بی طلاق باین میشوند کیانند

١٣ – کیفیت میراث مفقود چیست

١۴ – غریق اگر با پسر خود غرق شود و پسرش را اولاد و اخوه باشد میراث اینها چگونه تقسیم میشود

١۵ – کیفیت میراث خنثی چیست

(١٠٩) رساله طاهریه

در جواب سؤالات ملا محمدطاهر مشتمل بر ١٨ سؤال :

١ – مراد از سهو نبی که در بعض اخبار وارد شده چیست

٢ – مراد از علما در حدیث : العلماء ورثه الانبیاء ، و حدیث : علماء امتی کانبیاء بنی‌اسرائیل ، کیانند

٣ – معنی این حدیث چیست : لو علم سلمان ما فی قلب ابی‌ذر لقتله

۴ – اینکه فرموده‌اند انبیا از طینت ائمه علیهم السلام خلق شده‌اند و سایر مردم از طینت انبیا مقصود انبیای اولوا العزمند یا همه آنها و آیا ممکن است امثال سلمان بمراتب ادانی انبیا برسند

۵ – مراد از این چیست که جسد ائمه (ع‌) از ارواح انبیا لطیف‌تر است

۶ – خون و بول ائمه (ع‌) نجس است یا نه

٧ – ائمه علیهم السلام که صفات تعریف و تعرف خداوندند نباید که نه والد و نه مولود باشند و حال آنکه حقایق ایشان از مشیت متولد شده

٨ – وجه جمع بین قول طبیعیین که میگویند ابر از ابخره متصاعده از زمین ایجاد میشود و چون بکره اثیر برسد متراکم میشود و بحرارت آن نازل میشود و بین فرمایش امام (ع‌) که میفرمایند : ان الغیم حین یأخذ من ماء البحر تداخله سمک صغار فیسقط منه ، چیست

٩ – مثال عیسی (ع‌) که بدون پدر بدنیا آمد در این امت چیست

١٠ – مثال یونس (ع‌) و اتفاقاتی که برای او روی داد در این امت چیست

١١ – اگر ترقی بعمل و عبادت است چگونه ائمه علیهم السلام قبل از آمدن بدنیا حجج خداوند و اصفیاء او شده‌اند

١٢ – اگر اشیاء در عالم مشیت مساویند معنی : یکاد زیتها یضی‌ء ، الآیه چیست

١٣ – در عبارت دعا : اشهد ان کل معبود مما دون عرشک الی قرار ارضک السابعه السفلی باطل مضمحل ماعدا وجهک الکریم ، مراد از وجه چیست

١۴ – معنی صلوات انبیا و ما چیست و حال آنکه عبادت شعاع برتبه منیر نمیرسد

١۵ و ١۶ و ١٧ – سؤال از معنی عبارتی از کتاب مستطاب فوائد در خصوص مشیت و امکان و علم امکانی

١٨ – عمل شما در نماز شب در مفرده وتر چیست

(١١٠) رساله – جواب مسائل سید عبدالصمد و شیخ محمد بلادی

١(ر)١١٠ (ملحق‌) رساله – در جواب سید عبدالله ابن سید ابی‌تراب از هشت مسأله

که طی آن از کیفیت معرفت صفات ذاتیه و اشهاد نبی و ائمه (ع‌) بر خلق و افتراق نور خلق اول و مراد از عصمت و معنی اختیار و حد عمل بمظنه و شک در نفس حکم شرعی سؤال کرده است

(١١١) رساله – در جواب شیخ علی عریض مشتمل بر ۶٢ سؤال :

١ – تقلید از مجتهد بچه محقق میشود

٢ – عدول از مجتهدی بمجتهد مساوی آن یا از فاضل بمفضول جایز است یا نه

٣ – بقاء بر تقلید میت جایز است یا نه

۴ – مقلد اگر بواسطه بعد مسافت متمکن بر اخذ از مجتهد خود نشود تکلیفش چیست ، و سؤالات دیگر که متفرع بر این است

۵ – مس میت ناقض وضوء هست یا نه

۶ – با ظرف مغصوب در مکان مغصوب یا نجس با حلیت و طهارت ماء اگر وضوء سازند صحیح است یا نه

٧ – غسل ثوب نجس در آب کثیر راکد یک مرتبه کافی است یا محتاج بتکرار است

٨ – اگر جائی از جامه نجس شود حکم بنجاست کل باید کرد که اگر دست برطوبت ملاقات شود نجس شود یا نه

٩ – غایب شدن کسی که بر بدنش نجاستی باشد مطهر او هست بجهت غیر و مطلقا یا مخصوص بنجاست بدن است که حکم بطهارت جامه نمیتوان کرد و حکم طفل هم چنین است یا نه

١٠ – وجه جمع بین فریضتین چیست و حال آنکه تفریق مستحب است و امر صوم و صلوه در قطب چگونه است

١١ – غسل وجه در وضوء بهر دو دست جایز است یا نه

١٢ – هر گاه شخص ساتری نیابد آیا جایز است نماز کردن با جلد میته مدبوغ باشد یا غیر مدبوغ مأکول اللحم باشد یا غیر آن

١٣ – سؤال از بعض احکام اذان و اقامه

١۴ – سؤال از نسیان سجده و وجوب سجده سهو در زیاده و نقیصه

١۵ – سؤال از پاره مسائل متعلقه بشک در نماز

١۶ – سؤال از وجوب قنوت

١٧ – اگر شخص رکوع را فراموش کند ولی هنوز بسجود نرسیده چه میکند

١٨ – مراد از قیامی که رکن نماز است چیست

١٩ – حکم شک در ابعاض حمد و سوره و تشهد چیست

٢٠ – بظن بعد از تسلیم میتوان اعتماد کرد یا نه

٢١ – حکم کثیر الشک چیست

٢٢ – شک شامل سهو و نسیان هست یا نه

٢٣ – اگر در ایام حیض زلزله اتفاق افتاد بعد از طهر قضاء نماز آیات واجب است یا نه

٢۴ – در موقع شروع بانجلای شمس و قمر نماز را بنیت ادا باید نمود یا قضاء

٢۵ – سؤال از بعض مسائل متعلقه بقصر و اتمام نماز

٢۶ – در موم و عسل که از فضلات غیر مأکول اللحم است نماز جایز است یا نه

٢٧ – با سعه وقت اگر داخل فریضه شد میتواند عدول بنماز قضا کند یا نه

٢٨ – نسیان نماز عشا تا فجر موجب صیام آن روز هست یا نه

٢٩ – غسل و کفن و دفن مخالف ، واجب است یا نه و مراعات مذهب او باید بشود یا مذهب اهل حق

٣٠ – اگر کسی بمیرد و کفنی نباشد مگر یکی که صاحبش غایب است آیا بدون اذن او میتوان میت را کفن نمود یا نه

٣١ – ادای زکوه مال طفل بر ولی واجب است یا نه

٣٢ – اخراج زکوه بعد از اخراج مصارف و مؤنه است یا قبل از آن و آنچه حکام از ملک و غله میگیرند جزو مصارف است یا نه

٣٣ – سؤال از بعض مسائل زکوه

٣۴ – خمس بسادات بدون اذن مجتهد میتوان داد یا نه و پاره از متعلقات مسائل خمس

٣۵ – کفاره را بفقراء سادات میتوان داد یا نه

٣۶ – سهم امام بسادات فقیر میتوان داد یا نه و بشریف خمس میرسد یا نه

٣٧ – در موهوب و موروث و سایر حقوق خمس واجب است یا نه

٣٨ – اعتماد بخبر ثقه در رؤیت هلال میتوان نمود یا آنکه شهادت عدلین و شیاع لازم است و حد شیاع چه اندازه است

٣٩ – استفسار از احکام مفطرات و غبار غلیظ و بعض مسائل متعلقه بصوم

۴٠ – استفسار از حد استطاعت حج و بعض مسائل حج

۴١ – در زیارت ائمه اطهار (ع‌) میتوان در یک دفعه از دو نفر اجیر زیارت شد

۴٢ – بقرائنی که افاده قطع کند شاهد میتواند شهادت دهد یا نه

۴٣ – بیع عذره انسانی و سایر حیوانات جایز است یا نه

۴۴ – سؤال از بعض مسائل متعلقه ببیع

۴۵ – در پاره از مسائل متعلقه بوصایت

۴۶ – کسی که همه متروکاتش غصب باشد میتواند وصیت بثلث کند یا نه و وصی باید بوصیت عمل کند یا حقوق مردم را بپردازد

۴٧ – کسی که بمیرد و بر اوست زکوه یا خمس و سایر حقوق و مالی را دست کسی سپرده باشد آیا واجب است دفع مال بسوی ورثه یا آنکه باید در آن حقوق صرف کند

۴٨ – در تزویج امه حکم اولاد چه خواهد بود و پاره از مسائل متعلقه بتحلیل امه

۴٩ – استفسار از بعض احکام حبوه

۵٠ – حکم میراث خنثی چیست و غاسلش باید مرد باشد یا زن

۵١ – سؤال از حقیقت وضع و واضع الفاظ و کیفیت دلالت الفاظ

۵٢ – جمع بین اخبار داله بر مفوض بودن امر خلق بائمه علیهم السلام با اخبار وارده بر خلاف آنها بچه نحو است

۵٣ – مشهور است که کسی که دفن بشود در نجف اشرف حساب او بتأخیر میافتد تا قیامت و در کربلا بعکس این مشهور است آیا این مأخذی دارد یا خیر

۵۴ – استفسار از بعض حالات بعد از موت و حقیقت نکیر و منکر

۵۵ – استفسار از اینکه ارواحی که بجنت میروند مؤمنین خالصند یا مطلق موالین و بعض متعلقات این مسئله

۵۶ – دلیل عقلی و نقلی بر اینکه بین نفخه صعق و بعث چهارصد سال است چیست و اختصاص این عدد از چه راه است

۵٧ – بعضی طفره در وجود را جایز میدانند دلیلشان چیست و دلیل بطلان این قول چیست

۵٨ – استفسار از حقیقت جابرسا و جابلقا و هورقلیا و استفسار از قول افلاطون که گفته : ان الله لایعلم جزئیات العالم

۵٩ – فرق فرمایش امام (ع‌) والله ما بعد الموت الا روضه من ریاض الجنه او حفره من حفر النار ، با قول مرجئه که قائل بمنزله بین ایمان و کفر نیستند چیست

۶٠ – استفسار از آیه : ما ننسخ من آیه او ننسها نأت بخیر منها او مثلها ، که اگر ناسخ مثل منسوخ است فائده نسخ چیست

۶١ – سؤال از معنی قول امام علیه السلام : کنهه تفریق بینه و بین خلقه و غیوره تحدید لما سواه

۶٢ – سؤال از شرح فقره دعای سمات : و صنعت بها العجائب فی بحر سوف ، که این بحر چیست و کجاست

(١١٢) رساله غدیریه

جواب شیخ عبدالله بن محمد بن احمد بن غدیر در جوامع الکلم عبدالله بن غدیر است ولی در نسخه خطی عبدالله بن محمد است .

مشتمل بر چهار سؤال :

١ – علت نسبت دادن معصومین علیهم السلام معاصی را بخود در ادعیه و مناجاتها چیست

٢ – دلیل علامه که احباط را باطل دانسته چیست

٣ – مراد از اینکه بعض عبادات مکروه هستند چیست

۴ – استفسار از بعض احکام مسافر

(١١٣) رساله – جواب ملا فتحعلیخان مشتمل بر ده سؤال :

١ – قرآن افضل است یا کعبه

٢ – سؤال از اجتهادات ظنیه

٣ – آیا جایز است عمل کردن باصول مصنفه یا نه

۴ – بعضی گفته‌اند مجلسی مرحوم بر اخباریین کثیر الطعن بود و حال آنکه در کتبش می‌بینیم بعکس بوده

۵ – سؤال از جهر استعاذه و تسبیحات

۶ – بمجرد سماع غیبت ، حکم بفسق مغتاب میشود یا نه

٧ – سؤال از شرح عبارتی از یکی از علما در توحید

٨ – اشاعره اصول مذهب را سه شمرده‌اند و معتزله چهار و امامیه پنج بکدام یک باید اعتماد کرد

٩ – اگر کسی از اهل عدالت ظاهره بر مؤمنی ظلم کند باعتقاد اینکه این ظلم نیست مظلوم میتواند غیبت او را کند و او را نفرین کند یا نه

١٠ – این حرف مأخذی دارد که میگویند اگر کسی وضوء بدون نیت نماز بگیرد با آن وضو نماز نمیتواند بخواند

(١١۴) رساله قطیفیه

جواب شیخ احمد بن شیخ صالح قطیفی و آن مشتمل است بر ٧١ سؤال :

١ – علت تعدد جهات مشیت با صادر شدن آن از خدای واحد چیست

٢ – سؤال از وجه اختصاص لفظ الله و رحمن بخداوند

٣ – سؤال از وجه فرق مابین اسم و صفت

۴ – امتیاز موجودات بوجود است یا بعدم

۵ – نفوس جزئیه بواسطه بدن پیدا میشوند یا سابقند بر بدن

۶ – سؤال از اینکه ثوابت مظهر عقولند یا مظهر عقل واحد

٧ – استفسار از معنی فلک البروج و فلک منازل و مراد از صدور فلک زحل و فلک قمر از فلک شمس

٨ – سؤال از معانی و تأویلات لفظ ارض و ماء و هواء و ریح و نار و سماء و کرسی و عرش

٩ – سؤال از فرق میانه تأویل و باطن تأویل و باطن و باطن باطن و ظاهر و ظاهر ظاهر

١٠ – سؤال از فرق بین جسم کل و شکل کل و طبیعت کل و هیولای کل

١١ – سؤال از جمع بین ادله سبقت خلق آسمان بر زمین و بین قول خداوند : خلق لکم ما فی الارض جمیعا ثم استوی الی السماء ، و مراد از این سماء و استواء

١٢ – سؤال از معنی پهن شدن زمین از زیر کعبه و معنی مخزون بودن بادها در ارکان کعبه و معنی فرو بردن حجرالاسود عهد و میثاق را

١٣ – سؤال از معنی حدیث شریف : اعرفوا الله بالله ، الخ

١۴ – معنی اتحاد عاقل و معقول و اتحاد نفوس با عقل فعال چیست

١۵ – عکس در آئینه قائم بچه چیز است و آیا جایز است نظر بعورت اجنبیه در آینه یا نه

١۶ – سؤال از فرق میان ماده و صورت و جنس و فصل و اجزاء

١٧ – سؤال از کیفیت تولد آدم علیه السلام از خاک و پیدا شدن عناصر مختلفه در آن با بساطت خاک

١٨ – فرق بین علم انسان و عقل و حیوه و وجود او چیست و وجه اختصاص هر یک از قبضات عشره بآنچه معین شده است از مراتب انسانی چیست

١٩ – سؤال از کیفیت تولد حضرت حواء و معنی ضلع ایسر آدم (ع‌)

٢٠ – سؤال از معنی حوریه و جنیه و وجه اختصاص تولد حضرت آدم (ع‌) از تراب

٢١ – سؤال از حقیقت جنت و شجره و حیه و ابلیس و ملئکه و معنی دخول ابلیس ببهشت و از معنی عبادت او و معنی سبقت خلقت او بر آدم و معنی تناول آدم از شجره

٢٢ – سؤال از معنی قصه ایوب علیه السلام و اینکه چگونه شیطان بر پیغمبر خدا مسلط میشود

٢٣ – سؤال از وجه اختصاص تکلیف شرعی باناسی و جن و معنی جن

٢۴ – سؤال از معنی صعود شیاطین بآسمان و استراق سمع و ممنوع شدن آنها بعد از ظهور حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و معنی شهاب

٢۵ – سؤال از معنی ظاهر شدن شیطان در روز سقیفه و شوری

٢۶ – سؤال از حقیقت معراج پیغمبر (ص‌) و بعض مشاهدات آن حضرت

٢٧ – سؤال از جمع بین اخبار وارده در علت پنج بودن نمازهای فریضه

٢٨ – سؤال از حقیقت براق و معنی ثقل وحی

٢٩ – سؤال از کیفیت نزول جبرئیل و کیفیت نزول نجم و انشقاق قمر بدون لزوم خرق و التیام

٣٠ – سؤال از علت اینکه پیغمبر صلی الله علیه و آله دو دختر بعثمان دادند و دو دختر از ابوبکر و عمر تزویج کردند

٣١ – چگونه میشود که از امام (ع‌) فاسق تولد کند و ابوبکر از آباء امام باشد

٣٢ – سؤال از معنی قبه سیدالشهداء (ع‌) و اختصاص استجابت دعا زیر آن

٣٣ – چرا اغلب توحید و نبوت را قبول دارند و از قبول ولایت امتناع میکنند

٣۴ – علت سبقت گرفتن اغلب نفوس بمعصیت چیست

٣۵ – چرا با اینکه انبیا ملئکه را میدیدند ائمه (ع‌) از آنها افضلند

٣۶ – سؤال از علت جواز تزویج بیش از چهار زن برای پیغمبر (ص‌)

٣٧ – معنی لیله القدر و نزول ملئکه در آن شب بر امام علیه السلام چیست و آیا علمی بر آن حضرت زیاد میشود

٣٨ – فرق میانه ناطق و صامت چیست

٣٩ – سؤال از علت افضلیت امام زمان عجل الله فرجه از بعض اجداد طاهرین خود و معنی حدیث : لو اخبرتهم بالاسم اذاعوه او بالمکان دلوا علیه ، مراد از مکان چیست

۴٠ – سؤال از معنی برگشتن آفتاب از مغرب که آیا همین آفتاب است

۴١ – سؤال از فرق بین رجعت و ظهور و فرق بین اجسام دنیویه و اخرویه و اینکه آیا قول حکما صحیح است که افلاک قبول خرق و فساد نمیکنند یا نه

۴٢ – سؤال از حقیقت معنی انشقاق سماء و طی سموات و تکویر شمس و نسف جبال و مد ارض در قیامت و اینکه چگونه میشود زمین قیامت مانند نان باشد که از او بخورند و در پاره اخبار است که ارض محشر ارض کربلا است

۴٣ – سؤال از معنی حدیث : تخففوا تلحقوا و انما ینتظر باولکم آخرکم

۴۴ – سؤال از معنی فرمایش حضرت امیر علیه السلام بسلمان : انا خازنها علیهم

۴۵ – سؤال از جمع بین آیه : کلا انهم عن ربهم یومئذ لمحجوبون ، و آیه : یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه

۴۶ – سؤال از معنی بازگشت بخدا بخصوص از معنی بازگشتن کافر و از حقیقت حشر جسمانی و سؤال از دلیل آن و معنی موت طبیعی و موت فجأه و امثال آن

۴٧ – سؤال از ماهیت قبر و حقیقت آن و کیفیت بعد از موت

۴٨ – سؤال از معنی صعود و نزول ملئکه لیل و نهار در صبح و شام و معنی فرمایش امام علیه السلام بملئکه هنگام تخلیه که دور شوید از من ، من خود ضامن اعمالم هستم

۴٩ – سؤال از حشر جن و حیوانات و ثواب و عقاب آنها

۵٠ – سؤال از معنی نفخ صور و فرق بین نفختین و بعض مسائل متعلقه بآن و معنی ذبح موت بصورت کبش و آوردن جهنم بصورت شتر

۵١ – سؤال از معنی سلسله که طول آن هفتاد ذراع است و معنی حجابهای هفتادگانه یا هفتاد هزارگانه

۵٢ – سؤال از معنی بودن صراط باریکتر از مو و تندتر از شمشیر

۵٣ – سؤال از حدیث : حسین منی و انا من حسین ، و وجه اختصاص آن حضرت بجهاد دون باقی ائمه علیهم السلام و معنی : کلنا محمد

۵۴ – سؤال از معنی امانتی که انسان حمل کرده

۵۵ – دلیل بر ترتیب افضلیت انبیای اولوا العزم چیست و چگونه شریعت فاضل ناسخ افضل میشود

۵۶ – چرا طوفان نوح شامل جمیع اهل زمین شد و عذابهای باقی انبیا چنین نبود

۵٧ – سؤال از کیفیت نزول وحی و عذاب و فرق بین معجز و سحر و کیفیت کهانت

۵٨ – استفسار از عبارت ملاصدرا که : العالم تدریجی الحدوث ، و قول او : ثمار الجنه انما نضجها و حلاوتها بسبب النار

۵٩ – سؤال از معنی رجوع کل بمبدء خود با اینکه ائمه علیهم السلام مبدء کلند

۶٠ – اگر اجسام بسیطه غیر قابل برای کون و فساد هستند معنی کشط السماء و عود آن چیست

۶١ – چرا جزای حسنه را ده و سیئه را یکی میدهند و وجه تضاعف ثواب و عقاب بر نساء نبی (ص‌) و بنی‌هاشم چیست

۶٢ – سؤال از معنی عبارت دعا : بالاسم الذی استویت به علی عرشک و استقررت به علی کرسیک

۶٣ – سؤال از معنی آیه شریفه : و ماانسانیه الا الشیطان ، که چگونه شیطان بر معصوم مستولی میشود

۶۴ – سؤال از معنی اخباری که در ظاهر آنها نسبت معصیت بمعصومین است و معنی استغفار ایشان

۶۵ – چرا فلک نهم در نهایت سرعت است و فلک هشتم در نهایت بطؤ

۶۶ – سؤال از تفصیل آنچه میفرمایند : لایکون شئ فی السماء و لا فی الارض الا بسبعه اشیاء ، و تفصیل این مراتب در عالم عقل و آفاق و انفس و در حالات جنین

۶٧ – سؤال از حقیقت بداء و اینکه نسخ آیا از بداء است یا نه و سؤال از کیفیت مأمور شدن ابرهیم (ع‌) بذبح و واقع نشدن آن

۶٨ – سؤال از معنی حدیث : ان الصلوه امیرالمؤمنین علیه السلام

۶٩ – طاعت اگر از جانب خداست چرا بنده باید مستحق ثواب شود

٧٠ – حروف قبل از معانی از مجردات شمرده میشوند یا نه

٧١ – معنی قول ملاصدرا چیست که عالم حادث زمانی است

(١١۵) رساله قطیفیه

جواب شیخ احمد بن صالح قطیفی مشتمل بر ١۶ سؤال :

١ – موت طبیعی که نسبت بحیات کمال است کسی که دفعه بمیرد حال او چگونه است و آنان که انبیا آنها را زنده کرده‌اند چطور از کمال بنقص برگشتند

٢ – چرا سمیع و بصیر بر خداوند گفته میشود و سایر مشتقات از حواس ظاهره بر خداوند روا نیست

٣ – فرق بین استطاعت و عزم و اراده و نیت چیست و استطاعت مقارن با فعل است یا قبل از آن

۴ – سؤال از وجه جمع بین دو کلام که میفرماید : لایکون المرید الا و المراد معه ، و میفرماید : خالق اذ لا مخلوق ، چگونه خالق از مخلوق تخلف میکند و اراده از مراد تخلف نمیکند

۵ – قبل از گذشتن زمان عمل ، نسخ صحیح است یا نه و فرق بین نسخ و بدا چیست

۶ – چگونه خداوند امر میفرماید بابرهیم که اسمعیل را ذبح کند و حال آنکه اراده ذبح او را ندارد

٧ – سؤال از معنی حدیث : لا بد لصاحب هذا الامر من غیبه و لا بد له فی غیبته من عزله و نعم المنزل طیبه و ما بثلثین من وحشه

٨ – سؤال از معنی عبارتی از صاحب کشکول

٩ – سؤال از حقیقت عالم ذر و میثاق و رتبه این دو در ملک و در انسان

١٠ – سؤال از معنی حسبان در آیه : تحسبهم ایقاظا و هم رقود ، و آیه : و تری الجبال تحسبها جامده

١١ – سؤال از کیفیت انتهاء زمان

١٢ – چرا ابلیس باید قبل از خلقت آدم علیه السلام خلق شده باشد

١٣ – تقابل بین عقل و جهل تقابل ملکه و عدم است یا تقابل نفی و ایجاب

١۴ – جهل بسیط وجود دارد یا نه و فرقش با جهل مرکب چیست

١۵ – علمای منطق متفقند که لازم اخص از ملزوم نمیشود پس نسبت مقیدات که از لوازم مطلقاتند بمطلقات چیست

١۶ – سؤال از تفصیل مراتب هفتگانه فعل

(١١۶) رساله قطیفیه

در جواب شیخ احمد قطیفی مشتمل بر ١۵ سؤال :

١ – از سر تولد حضرت عیسی علیه السلام بدون پدر

٢ – سؤال از معنی حدیثی در باب ولادت حجاج

٣ – اگر مجامع بسم الله نگوید چگونه شیطان شرکت میکند

۴ – سؤال از کیفیت حسن و قبح عقلی در احکام شرع

۵ – نسخ قبل از حضور وقت عمل میشود یا نه

۶ – چرا تا زمین پر از ظلم نشود امام (ع‌) نباید ظاهر بشود و چگونه آن بزرگوار با حضور امیرالمؤمنین علیه السلام حاکم خواهند بود و معنی : ان لکل مؤمن قتله و میته

٧ – سؤال قبر چرا مخصوص بماحض الایمان و ماحض الکفر است

٨ – معنی این حدیث چیست : لاتقوم الساعه الا علی شرار الناس

٩ – سؤال از معنی اراضی سبعه و معنی جبال برد و ثور و صخره و حوت و فلسهای آن

١٠ – سؤال از تطبیق مراتب جنین با مراتب عالم

١١ – معنی حدیث نبوی (ص‌) : نصرت بالرعب شهرا ، چیست

١٢ – سؤال از سر دفن آدم (ع‌) و نقل عظام آن بزرگوار و علت خوردن زمین گوشت آن حضرت را و معنی اینکه هر کس هر جا که طینتش از آنجاست دفن میشود

١٣ – مربی نطفه در رحم مزاج ام است یا مزاج خود نطفه

١۴ – معنی خاکی که ملک در رحم بین دو نطفه میریزد چیست

١۵ – در آیه : لاتعلمهم نحن نعلمهم ، معنی نفی علم از آن بزرگوار چیست

(١١٧) رساله – در جواب سؤالات سید جلیل اعلی الله مقامه

(١١٨) کشکول

مشتمل بر مطالب متفرقه که بترتیب حروف اول مطالب مدون شده است و همه آن خط مصنف نیست و در دو مجلد است

(١١٩) رساله – جواب سید محمد بن سید ابی‌الفتوح مشتمل بر ده سؤال :

١ – سؤال از اراده خدای تعالی

٢ – سؤال از معنی تکلیف

٣ – سؤال از فائده تکلیف

۴ – ترک عبادت چرا منشأ عذاب میشود

۶ تا ١٠ – باعث عذاب اخروی چیست و حال آنکه ضرری است خالی از نفع و سؤال از بعض مسائل متعلقه بعذاب

(١٢٠) رساله – جواب شیخ محمد هندجانی

(١٢١) رساله – جواب شیخ محمد بن شیخ علی (ملحق‌) اسم سائل در بیشتر نسخ شیخ محمد بن شیخ عبدعلی است .

مشتمل بر ده سؤال :

١ – سؤال از معنی حدیث : العلم نقطه کثرها الجاهلون

٢ – در حدیث است که سال ٣۶٠ روز است و شش روز بجهت خلقت زمین و آسمان موضوع شده معنی حدیث چیست

٣ – معنی اینکه مؤمن الم آتش را تا در آتش است احساس نمیکند چیست

۴ – جمع بین اخبار داله بر احباط و اخبار مخالف آنها چگونه میشود

۵ – در پاره از اخبار است که پاک نمیکند ذنوب را مگر نار و در پاره‌ایست که شفاعت باعث سقوط عقاب میشود جمع میان آنها چگونه است و شفاعت چرا مخصوص بهمه نیست

۶ – اول وقتی که معرفت خدا در آن واجب میشود چه سن است

٧ – کسی که قصد چهار فرسخ سفر را بکند و همان روز برنگردد قصر باید بکند یا تمام

٨ – حد زمانی که غایب میتواند زوجه خود را طلاق بدهد چقدر است

٩ – زوجه مفقود اگر اراده تزویج دارد چقدر باید صبر کند

١٠ – علت اینکه کفار ملئکه را اناث میدانستند و برای خداوند دخترانی اثبات میکردند چه بوده

(١٢٢) رساله – جواب شیخ محمد بن شیخ عبدالعلی قطیفی مشتمل بر ٨ سؤال :

١ – استفسار از تأویل سبعه ابحر و بیان اسامی آنها

٢ – وجه جمع بین آنچه روایت شده : ان لهم ملکا یسددهم علیهم السلام ، و بین اینکه : انهم یزادون فی کل جمعه ، چیست

٣ – استفسار از مسئله ابرام و قضاء در لیالی قدر

۴ – سؤال از اینکه آیا برای ائمه علیهم السلام ثابت میشود آنچه برای پیغمبر صلی الله علیه و آله ثابت میشود

۵ – سؤال از توثیق علماء بعض رجال را و تصحیح بعض اخبار را

۶ – وجه اینکه معصومین علیهم السلام چهارده نفرند چیست

٧ – جهل بسیط مقابل عقل است یا جهل مرکب

٨ – سؤال از معنی بعض اشعار

(١٢٣) رساله – در جواب سؤال محمد خان مشتمل بر سه سؤال :

١ – اطفال شیعه که میمیرند آیا بسن طفولیت داخل جنت میشوند یا بزرگ میشوند

٢ – کدامیک از زیارات حضرت سیدالشهداء علیه السلام افضل است

٣ – نماز جمعه و عیدین منفردا جایز است یا باید بجماعت بشود

١(ر)١٢٣ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب محمد خان ایروانی از دو مسأله :

١ – اطفال شیعه که میمیرند حال آنها در عالم برزخ و قیامت چگونه است

٢ – اینکه از بعض علما نقل شده که اطفال شیعه که گناه نکرده‌اند خداوند حساب آنان را سه روز بعد از مردن میفرماید و به قیامت نمی‌اندازد صحیح است یا نه

٢(ر)١٢٣ (ملحق‌) دعائی برای عموم دردها و قاعده استنباط در فقه

در جواب حاج ملا محمد کهنوئی

(١٢۴) رساله – در جواب میرزا محمدعلی مدرس ابن سید محمد در یزد

مشتمل بر ۶ سؤال :

١ – سؤال از معنی حدیث : کتب الله عز و جل کتابا قبل ان یخلق الخلق بالفی عام ، تا آخر حدیث سؤال اول در جوامع الکلم تحت عنوان جواب میرزا محمدعلی بن سید محمد جداگانه چاپ شده و تمام رساله هم در جای دیگر بدون اسم سائل چاپ شده و سؤال ٢ و ٣ و ۴ باز در جای دیگر بدون اسم چاپ شده ، در نسخه اصل فقط سؤال اول هست جواب آن هم نیمه‌تمام تا کلمه : ذلک مع الایمان به ، هست سؤالات ٢ و ٣ و ۴ هم در جای دیگر در همان مجلد هست تا کلمه : فقد اخطأ الصواب .

٢ – سؤال از فرق بین مبدء و مشتق در اصل وضع

٣ – آنکه وجود را عین موجود دانسته دلیلش چیست

۴ – سؤال از حقیقت اینکه گفته‌اند وجود مشترک است بین خلق و خدا

۵ – مراد از کاف مستدیره علی نفسها و مراد از عمق اکبر چیست

۶ – بیان سلسله طولیه و عرضیه را بفرمائید بطوری که در حاشیه جوامع الکلم نوشته جواب سؤال ۵ و ۶ را سید مرحوم در حضور شیخ اعلی الله مقامهما مرقوم فرموده‌اند .

(ملحق‌) دو سؤال اخیر بشماره ١(ر)١٧٠ در کتب سید مرحوم (اع‌) ثبت شد .

(١٢۵) رساله – جواب ملا محمدمهدی پسر ملا شفیع استرابادی

مشتمل بر ٧ سؤال :

١ – مراد از اینکه میگویند امر بمعروف و نهی از منکر لطف است و لطف واجب است چیست

(ملحق‌) سؤال – اگر قرآن بنا بر اخبار معصومین (ع‌) تحریف شده وجه حجیت و استدلال بآن چیست

٢ – جمع بین حدیث : نیه المؤمن خیر من عمله و نیه الکافر شر من عمله ، و حدیث : افضل الاعمال احمزها ، چگونه است

٣ – استفسار از معنی آیه ربوا

۴ – مشهور است که حضرت ایوب (ع‌) صابر بود پس چگونه جزع میفرمود

۵ – دلیل بر حدوث عالم چیست

(ملحق‌) سؤال – دلیل اهل وحدت وجود یا موجود چیست با آنکه حس آنرا تکذیب میکند و اعتقاد بآن کفر است

۶ – معنی آیه : لا اکراه فی الدین چیست ، و حال آنکه پیغمبر صلی الله علیه و آله با کفار جهاد فرمود

(ملحق‌) سؤال – چرا جزای حسنه ده برابر آن و جزای سیئه مثل آن است

٧ – در آیه : اذا مرضت فهو یشفین و الذی یمیتنی ثم یحیین ، چرا مرض نسبت بعبد و اماته نسبت برب داده شده

(١٢۶) رساله – جواب آقا محمدمهدی ابرقوئی مشتمل بر شش سؤال :

١ – ظن در عقاید کافی است یا نه

٢ – فرق بین غنا و اصوات مباحه چیست

٣ – سبب اختلاف احادیث چیست

۴ – سؤال از آیات محکمه قرآنیه داله بر امامت ائمه علیهم السلام

(ملحق‌) سؤال – در علت ابتلای اطفال بامراض و دردها

(ملحق‌) سؤال – طریق استخاره و دعا برای تنگی و مکروهات و حکم کسی که شبهه برای او پیدا شود

(١٢٧) رساله – ملا محمدمهدی پسر ملا شفیع استرابادی

مشتمل بر ده سؤال :

١ – چرا در گل راه اصل را طهارت گرفته‌اند و در غساله حمام اصل را نجاست

٢ – سؤال از معنی تعریف اصولیین برای احکام شرعی

٣ – سؤال از معنی اینکه لا اله الا الله منطبق است بر جمیع مراتب و کیفیت ترکیب نحوی کلمه شهادت

۴ – در آیه : و اللیل اذا یسر ، چرا یاء بدون جازم حذف شده

۵ – سؤال از معنی آیه : و اذا الوحوش حشرت

۶ – سؤال از معنی حدیث : بنا عرف الله ، الخ

٧ – سؤال از معنی حدیث : العبودیه جوهره کنهها الربوبیه ، الخ

٨ – جنت و نار جن و انس یک جاست یا جداست

٩ – جمع بین اخبار داله بر تحریف قرآن و آیه : انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون ، چگونه است

١٠ – سؤال از وجه جمع بین آیه : کل شئ هالک الا وجهه ، و حدیث : خلقتم للبقاء لا للفناء

١(ر)١٢٧ (ملحق‌) رساله – در جواب ملا مهدی استرابادی

از مسائل بسیار در علوم مختلفه و احادیث مشکله

– نسخه‌ای در دست نیست ( فهرست سید )

(١٢٨)رساله – وسائل الهمم العلیا فی جواب مسائل الرؤیا

در جواب شیخ حسین بن شیخ محمد آل‌عصفور مشتمل بر دو مسئله که سائل خواب دیده بوده که والدش سؤال کرده :

١ – سؤال از وجه اصابت احکام قرعه

٢ – ظنون بواسطه ظنون مرتفع میشوند یا باقی میمانند و آیا ظنون از ظنون پیدا میشوند و اگر پیدا میشوند باقی میمانند یا منقلب بشک میشوند

(١٢٩) رساله – در جواب سائلی مشتمل بر ١۶ سؤال :

١ – علامت فقیه کامل چیست

٢ – تقلید مجتهد مفضول با وجود فاضل جایز است یا نه

٣ – تجزی در تقلید جایز است یا نه

۴ – اگر شخصی در بیشتر از اوقات عمر خودش تقلید فقیه مجتهد را نکرده باشد تکلیف او چیست

۵ – مرافعه نزد کسی که برتبه اجتهاد نرسیده جایز است یا نه و چنین کسی میتواند قسم دهد و حکم کند و اقامه حدود نماید

۶ – اختیار مرافعه و حکم دست مدعی است یا مدعی علیه

٧ – آب قلیل بعد از نجاست اگر بحد کر رسید پاک و پاک‌کننده هست یا نه

٨ – عبادت شخصی که در اداء دین با تمکن تکاهل میکند چگونه است

٩ – در تطهیر از بول ، ریختن آب دو مرتبه واجب است یا یک مرتبه

١٠ – جامه نجس اگر در کر انداخته شود و عین نجاست زایل شود بدون فشردن پاک است یا نه

١١ و ١٢ – غسل ترتیبی در آب و غسل با لنگ ابریشم صحیح است یا نه

١٣ – آیا صحیح است وضو هر گاه شخص بریزد آب را فوق مرفق یا تحت مرفق خواه عالم باشد یا جاهل بحکم یا بوضوء

١۴ – اگر زید از عمرو طلبی داشته باشد و بکر بدون بودن عمر آن طلب را قبول کند عمرو بری‌ء الذمه میشود یا نه

١۵ – سؤال از معنی حدیث : ان شیعتنا یموتون بعله البطن و اعداؤنا یموتون بعله الصرع

١۶ – سؤال از معنی حدیث : جاء عند سلیمن ثلثه ریاح فاختار اثنین منها و ترک الثالثه للقائم علیه السلام

(١٣٠) رساله – در جواب بعض اخوان مشتمل بر سه سؤال :

١ – چرا بعضی رؤیاها صادقه است و بعضی نیست

٢ – چرا بعض رؤیای صالحین کذب میشود و بعض رؤیای طالحین صدق

٣ – انسان در طلب عقاید حقه گاه دچار شبهات میشود کیفیت خلاصی از آنها چیست

(١٣١) رساله – جواب یکی از علما مشتمل بر ۴ سؤال :

١ – استفسار از معنی آنچه وارد شده که مؤمن افضل از ملئکه است و سلمان افضل از جبرئیل علیه السلام

٢ – استفسار از اینکه چرا برای خداوند صفات کمال اثبات میشود و حال آنکه : کمال التوحید نفی الصفات عنه

٣ – جن بتکالیف اناسی مکلفند یا نه و آیا آنها میمیرند یا کشته میشوند

۴ – سؤال از حدیثی در تفسیر آیه : سنقرؤک فلاتنسی

١(ر)١٣١ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب سائلی از کیفیت زیارت عاشورا و زیارت ششم و اینکه چگونه سلمان داخل خانه حضرت فاطمه (ع‌) میشد و با ایشان تکلم میکرد و دیگر اینکه آیا طلب رتبه معصوم برای غیر معصوم جایز است یا خیر

٢(ر)١٣١ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب سائلی از دو سؤال

(١٣٢) رساله – در بسط و تکسیر

١(ر)١٣٢ (ملحق‌) رساله در جواب سائلی در معنای عباراتی درباره اشارات حضرت پیغمبر (ص‌) که جزئی از حدیث مفصلی درباره حالات و صفات ایشان است و آنرا حضرت امام حسن (ع‌) از دائی خود هند بن ابی‌هاله روایت فرموده‌اند

٢(ر)١٣٢ (ملحق‌) رساله در جواب سائلی از سیزده مسأله

٣(ر)١٣٢ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب سائلی

۴(ر)١٣٢ (ملحق‌) رساله مختصره در جواب سائلی از چهار مسأله

١ – وجود و ایجاد آیا ابدی است یا خیر

٢ – چگونه اراده خداوند به فعل عبد تعلق میگیرد و جبری هم پیش نمی‌آید

٣ – سؤال از معنی ان الله خلق آدم علی صورته

۴ – سؤال از معنی سه حدیث در فضل اولیاء الله

 

بسیاری از رسائل فوق در کتابخانه وبسایت موجود است.

منصف

منصف

یک دوستار آل محمد علیهم السلام که سعی بر نگاه منصفانه دارد

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

چهار × دو =

وبسایت مکارم الابرار تا اطلاع ثانوی تعطیل میباشد