تریاک

از نظر شرعی تریاک حرام نیست و از نظر طبی باید به عنوان دارو و تحت نظارت پزشک استفاده شود.
مرحوم کرمانی اعلی الله مقامه در کتاب مبارک دقایق العلاج پیرامون تریاک میفرمایند:

بدانکه برای بسیاری از مردم حرص بسیاری است در استعمال افیون و طبع اشتیاق شدید دارد بآن حتی آنکه انسان عاشق آن میشود در چهار مرتبه که بخورد، پس صلاح دیدم که شرحی در این باب ذکر کنم.

بدانکه از برای آن خواص عدیده است و ضررهای لاتحصی اما خواص آن بنا بر آنچه از اطبای حاذق نقل شده پس آن نافع است برای درد سر و ورمهای حاره که در سر پیدا میشود و دماغ مثل سرسام و قرانیطس و صبار یا قطرب و جنون و سهر مفرط و اختلاط ذهن و داء الکلب و مانیا و زکام و نزلات و اوجاع چشم و گوش و دندان و جمیع دردهای اعضاء باطنه و ظاهره و برودت شدید در سفرها و خستگی و قلب را در مصائب صابر میکند و طبیعت را قبض میکند و معده را خشک میکند و سرفه را رفع میکند و تبها را قطع میکند و رطوبات رقیقه را نضج میدهد و اثر مسکرات را زایل میکند و از ربو و ضیق‌النفس نفع میکند و منع میکند اثر وباها و طاعونها را هر گاه در هر شش ساعت قدری از آن بخورند و منع میکند احتلام و سرعت انزال را و نفع میکند برای حرقه البول و اوجاع مجاری بول و تقویت میکند و منع عفونات میکند و حفظ صحت میکند در صورتیکه باعتدال استعمال کند و نفع از زحیر و اسهال میکند و اما ضررهای آن از اندازه ضبط خارج است.

پس لاغر میکند و حواس را خدر و کدر میکند و بلید میکند و موی را میریزد و مورث فراموشی است و خلق را بد میکند و مورث کزاز یعنی انقباض و تشنج است و مورث دق و انسان را پیر میکند حتی در میان جماعت میخوابد و در وقت خواب مبتلی به سهر است آنچه میشنود فراموش میکند و چیزها که پیش شنیده متذکر میشود و دوست میدارد سکوت و تنهائی را و باطل میکند شاهیه غذا و قوه باه را و هاضمه را کم میکند و ارواح را خرده خرده ضعیف میکند و همچنین اعضاء رئیسه را که کبد و قلب و دماغ باشد و مورث گرفتگی صدا است و ترس و بخل میآورد و نسل را کم میکند و رنگ را تیره و سیاه میکند و رو را در دنیا و آخرت سیاه میکند و خرافت و کسالت میآورد و غیرت را میبرد و کوری و کری میآورد و حواس را کدر میکند و مورث شبهات و شکوک میشود و یقین را زایل میکند و علم و حلم و ذکر و فکر و نباهت و حکمت را که قوی و خواص انسانیت است زایل میکند و قوه انتقال را کم میکند و فقر در دنیا و آخرت میآورد و طبع را خشک میکند و نباتیت و حیوانیت و انسانیت را از افعالشان منع میکند و ضد همه آنها است و همین مضار آنرا کافی است.

پس اولی اجتناب از عادت کردن بآن است مهماامکن و ترک استعمال آن است بتنهائی بدون مصلحات و از مضار آن بعد از اینها همه این است که اینها را دارد و تحریص میکند نفس را بر زیاد کردن آن و بحدی نمی ایستد و هر چه زیادتر بخورد حرص او زیاد میشود و نفس طالب زیادتی میشود و هر چه زیاد میکند ضرر آن زیاد میشود و نفع آن کم میشود و هر گاه کسی که عادی تریاک است مریض شود بهبودی ندارد بجهت اینکه ممکن نیست نضج دادن اخلاط او و اسهال آوردن برای او و ممکن نیست ترک نمودن تریاک دفعه و سزاوار نیست برای هیچ عاقل که گرد مثل این دوا بگردد و حال اینکه آن دشمن عقل او است و هر که مضطر بشود باستعمال آن بیش از سه روز نخورد و بیش از عدسه نیاشامد و بعد از غذا و در حال گرسنگی نخورد.

تا آنکه میفرماید بدانکه قائم مقام تریاک بزرالبنج است و در آن ضرر تریاک نیست و از فضل آن این است که نص از آل‌محمد علیهم السلام در باب بزرالبنج وارد شده حتی اینکه ایشان آنرا در دواء جامع داخل فرموده‌اند و تریاک را حذف کرده‌اند با اینکه معجون جامع نسخه‌ای از برشعثا است مگر اینکه تریاک ندارد و در اخبار ابدا ذکر افیون نیست و در اخباری که بما رسیده امری بخوردن افیون نشده است.